strona główna
Pisarz:
Selim Chazbijewicz
Wydawnictwa zwarte
Scenariusze, utwory sceniczne, słuchowiska
Publikacje w antologiach i pracach zbiorowych
Publikacje w czasopismach
Przekłady
Adaptacje
Wstępy, prace redakcyjne
Wywiady i wypowiedzi
Bibliografie, słowniki, historie literatury
Opracowania ogólne
Pomniejsze materiały biograficzne
Opracowania poszczególnych utworów
Utwory poświęcone pisarzowi
Informacje inne


 (c)2002 InfoServe.pl
 
Selim Chazbijewicz
Ur. 1955
Poeta, historyk dziejów i kultury Tatarów, działacz społeczności tatarskiej, politolog, doktor habilitowany nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, dyplomata



Urodził się 17 listopada 1955 r. w Gdańsku. Pochodzi z rodziny polsko-litewskich Tatarów, osiadłych od wieków na północno-wschodnich Kresach Rzeczypospolitej. Rodzina ojca, Emira Chazbijewicza (1931-1992) mieszkała przed wojną w zaścianku Orda Tatarska w pow. nieświeskim w woj. nowogródzkim. Po II wojnie tereny te zostały wcielone do Związku Radzieckiego, a Chazbijewiczowie w ramach tzw. repatriacji przyjechali do Polski. Emir Chzazbijewicz był nauczycielem matematyki, m.in. dyrektorem Technikum Łączności w Gdańsku (1974-1988). Rodzina matki, Zulejhy Smajkiewicz, (1937-1955) przyjechała do Gdańska w 1946. Jej dziadkiem był Ibrahim Smajkiewicz (1879-1953), działacz ruchu Tatarów polskich, współtwórca Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP, imam w Wilnie i Gdańsku, odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1937); ojcem – Ali Smajkiewicz (1904-1966), w l. trzydziestych wiceprezes Związku Młodzieży Tatarskiej, autor „Tadżwidu – nauki czytania Koranu” (1935), po wojnie naczelnik Wydziału Odszkodowań Majątkowych w Oddziale Wojewódzkim Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń w Gdańsku, przewodniczący Gminy Muzułmańskiej w Gdańsku (1971-1974); siostrą - Dżemila Smajkiewicz-Murman (ur. 1932), lekarz pediatra, przewodnicząca Gminy Muzułmańskiej w Gdańsku (1979-2004).
W l. 1970-1974 uczęszczał do I LO im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku. W 1973, kiedy był uczniem III klasy, w miesięczniku Poezja ukazał się jego wiersz „Dzisiaj kiedy pęd dnia…” w kolumnie „Próby poetyckie”. Po maturze w 1974, rozpoczął studia na filologii polskiej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Współtworzył aktywne w l. siedemdziesiątych XX w. środowisko młodych gdańskich poetów i humanistów związanych głównie z UG i Kołem Młodych przy Oddziale Gdańskim ZLP. Był członkiem grupy poetyckiej „Poetariat”, później Grupy Poetów i Artystów „Wspólność” (1975-1979) i grupy „Nowe Żagary” (1979-1983). Brał udział w spotkaniach literackich i sympozjach (m.in. w Wieżycy). Publikował wiersze w Dzienniku Bałtyckim, Głosie Wybrzeża, Nowym Medyku, Litterariach, Poezji, Punkcie. Był jednym z autorów głośnej antologii Wydaw. Morskiego „Nowy transport posągów” (1977). Debiutancki zbiór wierszy „Wejście w baśń” wydał w 1978 w Wydaw. Pojezierze.
Pracę magisterską obronił w 1980.
W sierpniu 1980 podpisał rezolucję Koła Młodych przy Oddziale Gdańskim ZLP popierającą 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej.
W 1980 ukazał się drugi tom wierszy pt. „Czarodziejski róg chłopca” (Wydaw. Morskie), a w 1981 proza poetycka „Sen od jabłek ciężki”. W l. 1980-1981 pracował jako nauczyciel.
W 1982 wziął ślub z Anną Boczkowską, polonistką, w 1983 urodził się syn, Olgierd, obecnie imam Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku.
W l. osiemdziesiątych, jak sam mówił: „poszedł w tatarskość”. Zajął się badaniami dziejów i kultury Tatarów polsko-litewskich i krymskich. Z tą tematyką związana jest niemal całkowicie jego twórczość literacka i większość publikacji naukowych. Rozpoczął też aktywną działalność w środowisku tatarsko-muzułmańskim. Wkrótce stał się jedną z wybitniejszych postaci tego środowiska w skali gdańskiej, polskiej, a później także międzynarodowej. W 1986-1991 był red. nacz. kwartalnika Życie Muzułmańskie, wydawanego w Gdańsku przez Muzułmański Związek Religijny. W II poł. l. osiemdziesiątych był stypendystą Ligi Świata Arabskiego w Arabii Saudyjskiej. W 1990 brał udział w VIII Kongresie Filozofii i Myśli Muzułmańskiej w Teheranie, a w roku następnym w I Kongresie Odrodzenia Kultury Krymskotatarskiej w Symferopolu. Współpracuje z International Islamie University w Islamabadzie.
W 1991 obronił pracę doktorską „Ideologie muzułmanów polskich w XX wieku” (promotor prof. Jacek Sobczak) na Wydziale Nauk Społecznych w Instytucie Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). W tym roku wstąpił do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (w l. 1996-1999 był w Zarządzie Oddziału Gdańskiego). Związał się także ze Stowarzyszeniem Pisarzy Krymskotatarskich. W l. dziewięćdziesiątych opublikował kilka tomów wierszy: „Krym i Wilno” (1990), „Mistyka tatarskich kresów” (1990), „Poezja Wschodu i Zachodu” (1992), „Cień łowcy u źródła”, (1993), Rubai jjat albo czterowiersze” (1997).
W 1992 był współzałożycielem Związku Tatarów Polskich (obecnie Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej) działającego na rzecz odbudowy i integracji tatarskiej wspólnoty narodowej; pełnił funkcję wiceprezesa (1992-1999) i prezesa (1999-2007). Jest członkiem Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku (od 1960); w 1995 powierzono mu stanowisko imama, które sprawował do 2004. Od 1998 do 2008 współprzewodniczył Radzie Wspólnej Katolików i Muzułmanów, której był współtwórcą. W l. 1994-2007 pełnił funkcję red. nacz. Rocznika Tatarów Polskich. W 1999 reprezentował społeczność Tatarów polskich podczas spotkania z papieżem Janem Pawłem II w Drohiczynie. Wraz z Mustafą Mucharskim wręczył papieżowi dar z podpisem: "Muzułmanie polscy dziękują kościołowi katolickiemu, który uosabia Jego Świątobliwość Jan Paweł II, za 600 lat tolerancji w stosunku do wyznawców islamu w kraju chrześcijańskim".
W l. 1992-1997 uczył języka polskiego w gdańskich szkołach średnich. W roku akademickim 1997/1998 był adiunktem w Instytucie Filozofii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku.
W 1997 ukazała się jego pierwsza książka niepoetycka „Tatarzy muzułmanie w Polsce” (jako suplement do Rocznika Tatrów Polskich, współautorem był Jan Tyszkiewicz).
W tym roku startował bez powodzenia w wyborach do Sejmu jako kandydat Ruchu Odbudowy Polski.
Od 1998 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, a od 2000 na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim (UW-M) na Wydziale Nauk Społecznych w Instytucie Nauk Politycznych.
W 2002 uzyskał habilitację na UAM w Poznaniu na podstawie rozprawy „Awdet czyli Powrót : walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej”. Od 2000 jest kierownikiem podyplomowych studiów wiedzy o społeczeństwie i edukacji europejskiej UW-M, a od 2003 kierownikiem pracowni polityki społecznej, narodowościowej i wyznaniowej w Instytucie Nauk Politycznych. W l. 2005-2008 pełnił funkcję prodziekana ds. nauki Wydziału Nauk Społecznych i Sztuki UW-M. Jest profesorem Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Prowadził zajęcia również w innych uczelniach Olsztyna i Elbląga: w l. 2002-2006 w Elbląskiej Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej, a w l. 2006-2012 w Olsztyńskiej Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania im. Tadeusza Kotarbińskiego, gdzie był dyrektorem Instytutu Europeistyki.
W kręgu jego zainteresowań jako nauczyciela akademickiego znajduje się geografia polityczna, geopolityka, historia międzynarodowych stosunków politycznych, historia doktryn politycznych, rosjoznawstwo, historia polityczna krajów Europy Wschodniej, orientalistyka. Rozprawy, artykuły i szkice publikował w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych, m.in. „Tatarzy i Wileńszczyzna XIX i XX w. w polskiej i polsko-tatarskiej literaturze”, „Tatarzy polsko-litewscy w latach II wojny światowej”; „Tatarzy w powojennym Gdańsku - kronika obecności”, „Literatura Tatarów polsko-litewskich wyrazem syntezy kultury muzułmańskiej i wschodnioeuropejskiej”, „Kultura niematerialna Tatarów polskich”.
Jednocześnie kontynuował twórczość literacką - w 2005 wydał zbiór wierszy „Hymn do Sofii”.
W latach 2004-2008 był członkiem Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. W 2009 został członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN. Od 2009 współpracuje ze Stowarzyszeniem Intermarium.
Od 2009 przewodniczy Radzie Redakcyjnej kwartalnika Przegląd Tatarski, a od 2010 jest przewodniczącym Kolegium Redakcyjnego czasopisma Muzułmanie Rzeczypospolitej.
W 2010 i 2014 kandydował z ramienia Prawa i Sprawiedliwości do sejmiku warmińsko-mazurskiego, w 2011 do Senatu, w 2015 do Sejmu. W 2015 był założycielem i pierwszym przewodniczącym Akademickiego Klubu Obywatelskiego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Olsztynie. W 2016 opublikował na facebooku wiersz „Oda do Jarosława Kaczyńskiego” nawiązujący do łacińskiej ody Adama Mickiewicza „Ad Napoleonem III Caesarem Augustum. Ode in Bomersurdum cap tum". Utwór sławiący Jarosława Kaczyńskiego został przedrukowany m.in. przez Gazetę Wyborczą, Newsweek Polska, Wprost, Fakt, a jej autor spotkał się z szyderczym potępieniem opozycji politycznej i mediów ją wspierających.
W 2017 otrzymał nominację na stanowisko Ambasadora Nadzwyczajnego i Pełnomocnego Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Kazachstanu oraz w kraju dodatkowej akredytacji Republice Kirgiskiej.

Nagrody i odznaczenia
Nagrody rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
2014 – Brązowy Krzyż Zasługi



Ważniejsze źródła pomocne w opracowaniu biogramu i bibliografii
– Kto jest kim w Polsce. – Ed. IV. – Warszawa : Wydaw. PAI, 2001. – S. 106-107
– Kto jest kim w województwie pomorskim. – Gdańsk : Oficyna Pomorska, 2000. – S. 35
– www.wikiwand.com/pl/Selim_Chazbijewicz
– Zapis przebiegu posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych 17.05.2017 opiniującej kandydatów na ambasadorów, m.in. S.Ch. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SZA-65 [szczególnie prezentacja sylwetki S.Ch. przez Renatę Szczęch oraz autoprezentacja S.Ch.]
– Chazbijewicz Selim: [Wywiady prasowe]
– Informacje Olgierda Chazbijewicza
– Kołodziejczyk Arkadiusz. Smajkiewicz Ibrahim // W: Polski Słownik Biograficzny. – T.XXXIX/2, z. 161 (1999). – S. 179–180
– Materiały Bibliotecznego Ośrodka Informacji Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku
– Polska Bibliografia Literacka 1973-1989 [wyd. papierowe] + baza internetowa 1988-2003: http://www.ibl.poznan.pl
– Katalogi Biblioteki Narodowej https://katalogi.bn.org.pl/
– Bibliografia historii polskiej 1985–2017
– Bibliografia Pomorza Gdańskiego 1973-1979, 1980–1981, 1996 [wyd. papierowe] + baza internetowa http://katalogbpg.wbpg.org.pl
– Bałtycka Biblioteka Cyfrowa https://bibliotekacyfrowa.eu

Biogram i Bibliografię oprac. Leszek Rybicki.
© Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku

Indeks Tytułów

TWÓRCZOŚĆ
Wydawnictwa zwarte
  1. Wejście w baśń [wiersze]. - Olsztyn : Pojezierze, 1978. - 62 s. - (Debiuty Pojezierza)
        Dedykacja: Iwonie Chabierskiej
        Zawartość: Wejście w baśn: Rubai ; Kołduny ; Meczet (Maciejowi Konopackiemu) ; Baśń ; Ciało moje... ; Kiedy jestem sam... ; Wiara półksiężycem stojąca... ; Wnętrze meczetu ; Meczet (1) ; Fez (1) ; Mit. - Matka-Materia: Pra-sen ; Lipkowie ; Jadąc do Bohonik. - Zakład Teorii Absolutu: Poemat o pomieszaniu religii (Jerzemu Sobce) ; Poeta bez kieszeni (Krzysztofowi E. Szałkowskiemu) ; W pokoju (Józefowi Bachórzowi) ; Poemat ku czci Alego i dwunastu imamów ; Najwyższy z Lęków... ; Bądź mną... ; Pejzaż czerwcowy (2) ; Kto zechce twarz uczynić... (Kazimierzowi Sawickiemu) ; Ars poetica ; A przecież mogę istnieć... ; Próba portretu (Adamowi Bilikiewiczowi) ; Pytać - kiedy mogę odejść... ; Jesteś tylko kobietą... ; Cieniom ; Bać się linii życia... ; Jest coś obcego... ; Ktoś kto zostaje... (Grzegorzowi Morzu) ; Nie znać bieli... ; Mogę odeść... ; Jestem... - Materią ; Idą skośne dziewczyny ; Nikt nazwać siebie nie potrafi... ; Król Dżalal - ud - din - Rumi.
    Chabierska Iwona - utwory dedykowane ; Konopacki Maciej - utwory dedykowane ; Sobko Jerzy - utwory dedykowane ; Szałkowski Krzysztof E. - utwory dedykowane ; Bachórz Józef - utwory dedykowane ; Sawicki Kazimierz - utwory dedykowane ; Bilikiewicz Adam - utwory dedykowane ; Morze Grzegorz - utwory dedykowane ; Bohoniki - beletrystyka ;
  1. "Czarodziejski róg chłopca" [wiersze] / oprac. graf. Paweł Karczewski. - Gdańsk : Wydaw. Morskie, 1980. - 58 s. : 3 s. il. cz.-b. ; 15,5 x 16,0 cm
    ISBN 83-215-9149-3
        Dedykacja: Cieniom - przypisuję
        Zawartość: S. 7-25: Cz. 1. Próba teurgii: s. 9: Lot ku ciszy zaczyna się... ; s. 10: Do północy ; s. 11: Noc pełna ; s. 12: Wieczór ; s. 13: Nad ranem ; s. 14: Pożegnanie (Pamięci Mariana Zdziechowskiego) ; s. 15: Przesłanie ; s. 16: Pochód obrazów ; s. 17: Nie wiem ; s. 18: Powietrze ; s. 19: Mówić - sen będzie mówić... ; s. 20: Gazel ; s. 21: Południe w oknie ; s. 22: Południe i okno ; s. 23: Księga Lustra ; s. 24: Zasnuć sen - o czym śnię?... ; s. 25: Jakby młodszy - nieco... - S. 27-45: Cz. 2. Demony dnia i nocy: s. 29: Ból głowy (Pamięci Józefa Czechowicza) ; s. 30-31: Rzecz (I) ; s. 32: Marmur twoją dłoń odziewa... ; s. 33: Chcesz albo nie chcesz... ; s. 34: Holderlin (Krzysztofowi E. Szałkowskiemu) ; s. 35: Napisać wiersz... (Arturowi T. Bokowi) ; s. 36: Sztandary i pobudka ; s. 37: Dokąd to spieszycie moje osobowości... ; s. 38: Przyjąłem naukę... ; s. 39: Wyjść wyjść poza ogień... ; s. 40: Chybić żelazo wilgotne w sen... ; s. 41: Wiersz (Braciszkowi Adasiowi) ; s. 42: Pytanie ; s. 43: Kto to... ; s. 44: Łowczyce ; s. 45: Lipkowie. - S. 47-58: Cz. 3. Kamień poetycki: s. 49: Kapiel mitu ; s. 50: Boaz ; s. 51: Zaparzanie herbaty ; s. 52: Ja ; s. 53: Szalony Ocean ; s. 54: Zdobycie państwa snu ; s. 55: Jedno ja z ja się wyłoniło... ; s. 56: Tadeusz Miciński ; s. 57: Derwisz mówi ; s. 58: Jedność poety i świata jest...
    * Nakład 1800 + 200 egz.
    * Na okł. wykorzystano portret autora.
    Zdziechowski Marian - utwory dedykowane ; Czechowicz Józef - utwory dedykowane ; Szałkowski Krzysztof E. - utwory dedykowane ; Bok Arturowi T. - utwory dedykowane ; Miciński Tadeusz - beletrystyka ;
  1. Sen od jabłek ciężki [proza poetycka] / proj. obwoluty i karty tytułowej Hanna Stańska. - Łódź : Wydaw. Łódzkie, 1981. - 49 s. ; 19,0 x 12,0 cm
    ISBN 83-218-0156-0
        Zawartość: Metapoemat, czyli moje odczytanie poezji Stefana Mallarmé albo o poezji w ogóle ; Ballada o pewnym Ja ; Liczby i Istoty ; Nie mogłem nic wiedzieć... ; Spocony chleb ; Nie znam siebie... ; Rozwinął się sztandar... ; Nowy sens... ; Akt ojca z jaguarem ; Moja dziewczyna Joanna Śmierć ; Otworzyłem oczy... ; Akt ojca z jaguarem (II) ; Więc jestem... ; Zaraz będę ; Cmentarne liście ; Zakład Teorii Absolutu ; Schody ; Schody (II) ; Była we wszystkim cisza ; Dobra herbata ; Dłonie ; Nie wiem więc... ; Nie znałem swojej przeszłości... ; Sen od jabłek ciężki ; Baśni ty moja!!! ; Kwadrat ; Słońce Tabrizu ; Mój osobisty Platon ; Studium.
    * Na skrzydełku fot autora i nota.
    * Nakład 4700 + 300 egz.
  1. Krym i Wilno [wiersze]. - Gdańsk : [w.n.], 1990. - [20] s. ; 22 cm
  1. Mistyka tatarskich kresów [wiersze]. - Białystok : Wojewódzki Dom Kultury, 1990. - 16 s. nlb. : 1 portr. ; 17,0 x 13,5 cm
        Dedykacja: Ojcu i synowi dedykuję
        Zawartość: [s. 2:] Miśkiewicz Ali: [Nota]. - [S. 3:] Mesjanizm stepów ; [s. 4:] Jesień pamięci ; [s. 5:] Wielki Turan ; [s. 6:] Mistyka wspomnień ; [s. 7:] Mistyka wspomnień (II) ; [s. 8:] Mistyka wspomnień (III) ; [s. 9:] Mistyka wspomnień (IV) ; [s. 10:] Tatarski sen ; [s. 11:] Tatarski dom ; [s. 12:] Stary park ; [s. 13:] Wiatr od Kipczaku ; [s. 14:] Moje tekke ; [s. 15:] Szwadron tatarski gwardii Napoleona ; [s. 16:] Melancholia.
    Tatarzy polscy - beletrystyka ;
  1. Poezja Wschodu i Zachodu [wiersze] / redakcja i wybór wierszy Krzysztof Karasek. - Warszawa : Wydaw. Przedświt, 1992. - 43 s. ; 15 cm. - (Biblioteka Poetycka Przedswitu ; t. 11)
    ISBN 8385081593
    * Współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.
  1. Cień łowcy u źródła [poemat]. - Gdansk : Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, 1993. - 15 s. ; 15,0 x 10,5 cm. - (Biblioteka Rękopisów ; 14)
    * Podpisane: Selim Mirza Chazbijewicz.
    * Kserokopia rękopisu. Nakład 40 + 10 egz.
    * Prezentacja utworu odbyła się 5.10.1993 w lokalu GTPS w Gdańsku.
  1. Rubai'jjat albo czterowiersze [wiersze]. - Gdynia : Wydaw. "Rocznik Tatarów Polskich" Wydaw. 44, 1997 ; 16,0 x 10,5 cm
    ISBN 83-907513-2-1
        Zawartość: s. 4-9: [Wstęp]. - S. 10: Sufi Chorasanu ; s. 11: Światło sufich Nakszbandi ; s. 12: Fariduddin Mohammad Attar ; s. 13: Gözlew na Krymie, ruiny klasztoru derwiszów ; s. 14: Dżafar as - Sadyk, szósty imam szyitów ; s. 15: Babur Szach, władca Kabulu i Indii ; s. 16: Omar Chajjam ; s. 17: Enwer Pasza chce zdobyć Bucharę ; s. 18: Rubai (Światło wiary jest lampą wiedzy przeznaczenia...) ; s. 19: Rubai (Ty jesteś Nieznany i Oczekiwany...) ; s. 20: Rubai (Alif, ba, ła - trzy pierwsze litery arabskie...) ; s. 21: Rubai: (Drogą idę, stopami pokrywając trawę...) ; s. 22: Rubai (Nie, nie jestem jeszcze zupełnie gotowy...) ; s. 23: Rubai (Szukam wiedzy chociażby w Chinach...) ; s. 24: Rubai (Szukając cienia, zapomniałem, siebie...) ; s. 25: Rubai (Droga za mną i przede mną...) ; s. 26: Rubai (Zdobywałem obce kraje, świadomości...) ; s. 27: Rubai (Chyłkiem jak wilki szare z Krymu uciekali...) (Józefowi Mackiewiczowi i jego "Kontrze") ; s. 28: Rubai (Jeszcze dziś słychać jeźdźców wspaniałych...) ; s. 29: Rubai (Bać się Boga myśl każe mi moja...) ; s. 30: Rubai (Tak samo idę jak jem i piję...) ; s. 31: Rubai (Miłość spala mnie, ogień i różę...) ; s. 32: Rubai (Czuję, iż sam jestem; okręt pośród morza...) ; s. 33: Rubai (Nieustannie dążąc czuję zawrót życia...) ; s. 34: Rubai (Jeszcze szumi powiew stepów bezkresnych... ) ; s. 35: Rubai (Bóg jest drogą, celem i przyczyną...) ; s. 36: Mahmud z Kaszgaru ; s. 37: Rubai (Jasne ognisko przodków dalekich...) ; s. 38: Buchara ; s. 39: Derwisz wędrujący ; s. 40: Rubai (Krymie, twoje uliczki kręte i kamienne...). - [S. 42: Nota o autorze].
    Sufizm - beletrystyka ; Attar Fariduddin Muhammad Ibn Ibrahim - beletrystyka ; Gozlew (Eupatoria), Ukraina - beletrystyka ; Dżafar as-Sadik - beletrystyka ; Babur Zahir Ud-din Muhhamad - beletrystyka ; Omar Chajjam - beletrystyka ; Enwer Pasza - beletrystyka ; Mahmud z Kaszgaru - beletrystyka ; Mackiewicz Józef - utwory dedykowane ;
  1. Tatarzy muzułmanie w Polsce : suplement do t. V Rocznika Tatarów Polskich / Leon Bohdanowicz, Selim Chazbijewicz, Jan Tyszkiewicz. - Gdańsk, 1997
    * Podpisano: xyz.
  1. Awdet czyli Powrót : walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej [rozprawa]. - Olsztyn  : Wydaw. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001. - 357 s. : [20] s. tabl. (w tym kolor.) : il. ; 24 cm
    ISBN 83-729909-7-2
    * Zawiera streszcz., streszcz. ang., bibliogr., indeks.
    Tatarzy - XX w.
  1. Tatarzy krymscy : walka o naród i wolną ojczyznę [rozprawa]. - Poznań  : Likon ; Września, 2001. - 226 s. ; 21 cm
    ISBN 83-916144-1-7
    * Zawiera streszcz. i bibliogr.
    * Suplement do Rocznika Tatarów Polskich.
    Tatarzy - 19-20 w. ;
  1. Hymn do Sofii [wiersze]. - Olsztyn : Oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Olsztynie, 2005. - 74 s. : portr. ; 20,5 x 14, 5 cm. - (Biblioteka Autorów Warmii i Mazur Olsztyńskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich ; Seria 3, t. 2)
    ISBN 83-919014-1-6
        Zawartość: S. 5-38: I. Nieskończoność (Pamięci Mikołaja Rericha) : s. 7: Tęsknię do ciebie - Nieskończoności... ; s. 8: Lew Szestow nad filiżanką herbaty ; s. 9: Jestem poetą przez płonące ciało... ; s. 10: Tyle lat żyłem wśród niemych prawd... ; s. 11: Matko moja w innym wymiarze... ; s. 12: Nie mówię nic - zostawiam... ; s. 13: Czuła biologia ognisk... ; s. 14: Poprzez Się ; s. 15: Świadomość określa - Nic... ; s. 16: Z Heideggera ; s. 17: Magia unaocznionych przedmiotów ; s. 18: Wiersz pamięci Tadeusza Micińskiego ; s. 19: Józefowi Czechowiczowi ; s. 20: Hymn do Sofii ; s. 21: Coraz bardziej zwięźle, coraz ciszej pracuje moje ciało... ; s. 22: Miłość moja która wzbudzasz lęk... ; s. 23: Dlaczego we mnie miłość woła... ; s. 24: Przez wieki dążę do domu śmierci mojej... ; s. 25: Przechodząc koło góry coraz dalej... ; s. 26: Zawsze zawsze dalej najdalej... ; s. 27: Wschód świeci... ; s. 28: Świadomość tworzy moją... ; s. 29: Ciepłe, dotykalne, czujne... ; s. 30: Tworząc czaszki przodków... ; s. 31: Do pełna... ; s. 32: Tochta - władca Złotej Ordy ; s. 33: Gdzie, gdzie coraz dalej... ; s. 34: Jestem już tak długo... ; s. 35: Do wszystkiego... ; s. 36: Kto kto tak długo woła... ; s. 37: Wzbudzona weszła nadal pomiędzy... ; s. 38: Terytoria i przestrzenie... - S. 39-70: II. Ogrody Wschodu: s. 41: Mesjanizm Stepów ; s. 42: Wśród traw (I-II) ; s. 43: Czasie zatrzymany... ; s. 44: Gerejowie szlachetni... ; s. 45-46: Wielki Turan ; s. 47: Melancholia (Annie) ; s. 48-50: Lipkowie - poemat szamański ; s. 51: Mistyka wspomnień (I-II) ; s. 52-54: Derwisz szalony ; s. 55: Rubai (Chyłkiem jak wilki szare z Krymu uciekali...) (Józefowi Mackiewiczowi i jego "Kontrze") ; s. 56-57: Dżyngis Chan ; s. 58: Słońce Turkiestanu ; s. 59: Jusuf Akczura - polityk tatarski ; s. 60: Pragnienie u źródła ; s. 61: Europa Wschodnia wylewa się z radia... ; s. 62-64: Poemat o zdobyciu Astrachania ; s. 65: Sufi Chorasanu ; s. 66: Światło sufich Nakszbandi ; s. 67: Fariduddin Mohammad Attar ; s. 68: Gözlew na Krymie, ruiny klasztoru derwiszów ; s. 70: Babur Szach, władca Kabulu i Indii. - S. 71: [Nota o autorze].
    * Na s. 71 fot. autora i nota.
    Rerich Mikołaj - utwory dedykowane ; Tatarzy - beletrystyka ; Szestow Lew - beletrystyka ; Heidegger Martin - beletrystyka ; Miciński Tadeusz - utwory dedykowane ; Czechowicz Józef - utwory dedykowane ; Tochta - beletrystyka ; Lipkowie - beletrystyka ; Rumi Dżalaluddin - beletrystyka ; Mackiewicz Józef - utwory dedykowane ; Dżyngis Chan - beletrystyka ; Enwer Pasza - beletrystyka ; Akczura Jusuf - beletrystyka ; Astrachań - beletrystyka ; Attar Fariduddin Muhammad Ibn Ibrahim - beletrystyka ; Gozlew (Eupatoria), Ukraina - beletrystyka ; Dżafar as-Sadik - beletrystyka ; Babur Zahir Ud-din Muhhamad - beletrystyka ;
  1. Baśnie, podania i legendy polskich Tatarów [baśnie, podania, legendy] / spisał i zil. Selim Chazbijewicz. - Białystok : Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. Najwyższe Kolegium, 2012. - 80 s. : il. kolor. ; 22 cm
    ISBN 9788393434138
  1. Tatarzy pod Grunwaldem / Selim Chazbijewicz, Sławomir Moćkun. - Grunwald : Muzeum Bitwy pod Grunwaldem ; Stębark, 2012. - 63 s. : il. kolor. ; 23 cm
    ISBN 9788393444113
    * P r z e k ł a d y: lit.: Totoriai Žalgirio mūšyje / [tłum.]: Jan Dzilbo. - Žalgiris ; Stębark : Žalgirio mūšjo muziejus, 2012. - 63 s. : il. kolor. ; 23 cm. - ISBN 9788393444120
  1. Tatarzy krymscy - Tatarzy polsko-litewscy = Krymskie tatary - pol sko-litovskie tatary / [Svetlana Mihajlovna Červonnaâ] Swietłana Czerwonnaja, Selim Chazbijewicz ; [przekł. na jęz. ang. Maksim Grigorowicz i Lilia Muslimova, przekł. na jęz. niem. Anna Schor-Tschudnowska, przekł. na jęz. tur. Leysen Sahin]. - Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014. - 292 s. : il. kolor. ; 30 cm
    * Druk dwuszpalt. Tekst częśc. w jęz. pol., ang., niem., ros., tur.
  1. Tatarstan : kształtowanie się nowoczesnego narodu i państwa. - Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2016. - 244 s. : il. kolor. ; 23 cm
    ISBN 9788381000178
  1. Tylko niebo [wiersze] / Selim Mirza Chazbijewicz, Musa Çaxarxan Czachorowski . - Wrocław : Inicjatywa Wydawnicza Çaxarxan Xucalıq : Agencja Wydawnicza "Argi" ; Białystok : Muzułmański Związek Religijny w RP. Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, 2016. - 27 s. ; 21 cm
    ISBN 9788364358616
        Zawartość: Selim Mirza Chazbijewicz. Wiersze szamańskie. - Musa Çaxarxan Czachorowski. Wiersze stepowe.
    * Na s. tyt. także data wyd. wg kalendarza muzułmańskiego: 1438.
  1. Trzy źródła [wiersze] / Musa Çaxarxan Czachorowski, Selim Mirza Chazbijewicz, Adas Jakubauskas. - Białystok : Białystok : Muzułmański Związek Religijny w Rzeczypospolitej Polskiej. Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, 2017. - 68 s. : fot. ; 21 cm
    ISBN 9788365802026
Scenariusze, utwory sceniczne, słuchowiska
Publikacje w antologiach i pracach zbiorowych
  1. Branko Milkowič myślący o samobójstwie ; Korytarz ; Wszedłem w olbrzymią krainę prawdy... ;   [wiersze] // W: Nowy transport posągów : wiersze młodych poetów gdańskich / wybór: Zbigniew Joachimiak, Kazimierz Nowosielski, Stanisław Rosiek ; okładkę stronę tytułową, ilustracje projektował Robert Knuth ; oprac. typograf. Jerzy Janiszewski ; wstęp Kazimierz Nowosielski. - Gdańsk : Wydaw. Morskie, 1977. - S. 34-37
    * Wiersz nr 1 - na s. 35, nr 2 - s. 36, nr 3 - s. 37.
    * Nota biograf. i bibliografia na s. 206.
    Milikovič Branko - beletrystyka ;
  1. [Wiersze]  [wiersze] // W: Studenckie grupy i kluby poetyckie : wiersze, manifesty, samookreślenia / wybór, oprac. i red. Jerzy Leszin-Koperski, Andrzej K. Waśkiewicz. - Warszawa : ZG SZSP, 1979
    * Wiersze poetów grupy "Wspólność", m.in. s.Ch.
  1. [Wiersze]  [wiersze] // W: Debiuty poetyckie 1978 : antologia / wybór, oprac. i red. Jerzy Leszin-Koperski, Andrzej K. Waśkiewicz. - Warszawa : ZG SZSP, 1979
  1. Ciemny śpiew derwisza ; Nowa biesiada  [wiersze] // W: W tej jedynej chwili : wiersze poetów Wybrzeża. - Gdańsk : [b.w.], 1985. - S. 8-9
    * Publikacja wydana z okazji Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej zorganizowanego w Gdańsku w październiku 1985 r.
  1. Lipkowie konie uwiązali... (Z cyklu: Lipkowie) ; Litwo - tatarskich moich przodków kraino... (Z cyklu: Lipkowie) ; W języku moich przodków.... ; Gerejowie szlachetni... ; Wiersz ku czci Proroka Muhammada  [wiersze] // W: Tylko modlitwa ocaleje : liryka religijna poetów gdańskich / oprac. Tadeusz Skutnik ; il. Jan Góra. - Gdańsk : Kuria Biskupia, 1988. - S. 18-22
    * Wiersz nr 1 - na s. 18 , nr 2 - s. 19, nr 3 - s. 20, nr 4 - s. 21, nr 5 - s. 22.
    * Nota o autorze na s. 135.
  1. Tatarzy w literaturze polskiej Wileńszczyzny XIX i XX wieku.  : ziemia Wileńska w literaturze Tatarów polskich : związki literackie i kulturowe  [artykuł] // W: Wilno - Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur : I Międzynarodowa Konferencja, Białystok 21-24 września 1989 : (streszczenia i tezy referatów / od. red. Elżbiety Feliksiak i Marty Skorko-Barańskiej. - Białystok : Versus, 1989. - 77 s.
    Wileńszczyzna - w literaturze - Tatarska literatura ; Tatarzy polscy ;
  1. Tatarzy i Wileńszczyzna XIX i XX w. w polskiej i polsko-tatarskiej literaturze  [artykuł] // W: Wilno - Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur : materiały I Międzynarodowej Konferencji, Białystok 21-24 IX 1989 - w czterech tomach / pod red. Elżbiety Feliksiak. T. 4, Literatura i język. - Białystok : Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza. Oddział Białostocki, Filia Uniwersytetu Warszawskiego. Wydział Humanistyczny, 1992. - (Biblioteka Pamięci i Myśli ; 3 Non Omnis Moriar)
    Literatura tatarska ; Wilno - w literaturze - opracowania ; Wileńszczyzna - w literaturze - opracowania ;
  1. Cień łowcy u źródła : (fragment poematu)  [poemat] // W: Biblioteka rękopisów / [oprac. i wstęp] Andrzej K.Waśkiewicz. - Gdańsk : GTPS, 1994. - S. 16. - (Biblioteki Rekopisów GTPS)
    * Podpisane: Selim Mirza Chazbijewicz.
    * 16-stronicowy zbiorek - arkusz dołączony "jako prezent dla czytelników" do Gdańskiego Rocznika Kulturalnego. - T. 15 (1994). Zawiera wiersze wybrane z tomików - arkuszy wydawanych przez GTPS w serii "Bi
  1. [Wiersz]  [wiersz] // W: W stronę życia : wiersze uczestników V Najazdu Poetów na zamek Piastów Śląskich. Brzeg 13-16.10.1994 / wybór i wstęp Janusz Wójcik ; il. Zbigniew Kresowaty. - Brzeg : Brzeskie Centrum Kultury, 1994. - 65 s.
  1. Tatarzy polsko-litewscy w latach II wojny światowej  [artykuł] // W: Meandry cywilizacyjne, kwestie narodowościowe i polonijne / pod red. Andrzeja Chodubskiego. - Toruń : Wydaw. Adam marszałek, 1996. - S. 91-98
    Wyd. 2 1997
    Tatarzy polscy - historia - 1939-1945 ;
  1. Tatarzy w powojennym Gdańsku - kronika obecności  [artykuł] // W: W starej i nowej ojczyźnie : mniejszości narodowe w Gdańsku po drugiej wojnie światowej / praca zbior. pod red. Igora Hałagidy. - Gdańsk : Związek Ukraińskiej Młodzieży Niezależnej, 1997. - S. 56-66
    Tatarzy w Gdańsku - od 1945 ;
  1. [Wiersze]  [wiersze] // W: Współcześni poeci polscy i poezja polska od roku 1956. - Warszawa : Iskry, 1997. - S. 631-634
  1. Literatura Tatarów polsko-litewskich wyrazem syntezy kultury muzułmańskiej i wschodnioeuropejskiej  [artykuł] // W: O dialogu kultur wspólnot kresowych / pod red. Stanisława Uliasza. - Rzeszów : Wydaw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1998. - S. 235-245
    Literatura tatarska ; Tatarzy polscy ;
  1. Z Wilna do Gdańska : Tatarzy polsko-litewscy  [artykuł] // W: Rozmyślania gdańskie : materiały z sesji Miejsce Gdańska w procesie powstawania narodowego państwa polskiego / red. Renata Korewo, Małgorzata Makowska. - Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Oświatowe, 1998. - s. 190-211
    ISBN 83-85694-95-1
    Tatarzy polscy ;
  1. Funkcja kształcąca organizacji pozarządowej na przykładzie działalności Związku Tatarów Polskich  [artykuł] // W: Edukacja międzykulturowa w wymiarze instytucjonalnym / pod red. Jerzego Nikitorowicza i Mirosława Sobeckiego. - Białystok : Trans Humana, 1999. - S. 210-222
    ISBN 8386696524
    * Streszczenie w jęz. ang.
    Tatarzy polscy - opracowania ; Związek Tatarów Polskich - opracowania ;
  1. Historiozoficzna wizja Azji w twórczości Adama Mickiewicza  [artykuł] // W: Mickiewicz interdyscyplinarny : Materiały konferencji zorganizowanej przez Instytut Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku oraz Miejską Bibliotekę Publiczną w Słupsku w dniach 18-19 grudnia 1998 r. / pod red. Kazimierza Cysewskiego. - Słupsk : Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1999. - (Seria Romantyczna)
    Mickiewicz Adam - opracowania ;
  1. Polemika z koncepcją cywilizacji turańskiej Feliksa Konecznego  [komunikat] // W: Tradycje duchowe Europy Środkowej i Wschodniej : materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Filozofii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku / red. Selim Chazbijewicz, Józef Kwapiszewski. - Słupsk : Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1999. - S. 79-82
    Koneczny Feliks - opracowania ;
  1. Represje wobec ludności tatarskiej na byłych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej w I połowie XX wieku  [artykuł] // W: Europa nieprowincjonalna : Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Łotwa, Litwa, Ukraina, wschodnie pogranicze Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1772-1999 / praca zbiorowa pod red. Krzysztofa Jasiewicza. - Warszawa - Londyn : Instytut Studiów Politycznych PAN : Oficyna Wydawnicza Rytm ; Polonia Aid Foundation Trust, 1999. - S. 1132-1139
    * Księga pamiątkowa poświęcona Tomaszowi Strzemboszowi.
    Strzembosz Tomasz - księga pamiątkowa ;
  1. Tatarzy a kultura polska : trdycja osobnej jakości  [artykuł] // W: Swoistości cywilizacyjne, kwestie narodowościowe i polonijne / pod red. Andrzeja Chodubskiego. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 1999. - s. 47-59
    Tatarzy polscy ;
  1. Piśmiennictwo Tatarów litewskich : zarys problematyki  [artykuł] // W: Życie literackie i literatura w Wilnie w XIX-XX wieku / pod red. Tadeusza Bujnickiego i Andrzeja Romanowskiego. - Kraków : Collegium Columbinum, 2000. - 312 s.. - (Z Prac Katedry Kultury Literackiej Pogranicza. T. 1. Biblioteka Tradycji Literackich ; nr 5)
    Tatarzy litewscy - piśmiennictwo ;
  1. Działalność polityczna religijna, oświatowa i wychowawcza Naczelnego Imamatu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1942-1990  [artykuł] // W: Przez burze pod wiatr : szkolnictwo i oświata polska na Zachodzie w czasie drugiej wojny światowej : materiały z miedzynarodowej konferencji, Ciechanowiec, 5-7.09.2000 / układ, oprac. i red. nauk. Teresa Zaniewska. - Białystok : Trans Humana, 2001. - S. 109-119
  1. Polityka wschodnia a politologia : glossa na marginesie artykułu Włodzimierza Bączkowskiego "O wschodnich problemach Polski"  [artykuł] // W: Zrozumieć politykę : główne problemy teorii polityki i współczesnej myśli politycznej / pod red. Romana Bäckera, Joanny Marszałek-Kawy, Joanny Modrzyńskiej. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2003. - S. 102-106
    ISBN 8373227385
    Bączkowski Włodzimierz - O wschodnich problemach Polski ;
  1. Edukacja kulturowa - na przykładzie asymilacji i akulturacji grupy etnicznej polskich Tatarów  [artykuł] // W: Edukacja międzykulturowa jako wyzwanie XXI wieku. - Białystok : Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 2005. - S. 45-55
    ISBN 8392193059
  1. Leon Najman Mirza Kryczyński - zarys polityki rosyjskiej na kresach : z historii prześladowań religijnych Tatarów krymskich, cz. 1  [referat] // W: Dziedzictwo polsko-ukraińskie = The Polish-Ukrainian heritage / red. Selim Chazbijewicz, Marek Melnyk, Krzysztof Szulborski. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2006. - S. 55-88. - (Studia Politologiczne / Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie ; 2)
    ISBN 83-89559-00-5
    * Materiały z międzynarodowej konf. nauk., 26-28 kwiecień, Olsztyn.
  1. Książka polsko-litewskich Tatarów i jej rola w kształtowaniu samoświadomości etnicznej  [artykuł] // W: Książka ponad podziałami : materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, Lublin 16-18.11.2004 / pod red. Antoniego Krawczyka. - Lublin : Wydaw UMCS, 2007. - S. 59-69
  1. LesTatars en Pologne et a Gdańsk  [artykuł] // W: La Pologne religieuse aux XIXe et XXe siècles dans le contexte international : Actes du colloque a l Institut Catolique de Paris, 21-22 octobre 2004 organisé par l Institut de l Europe du Centre-est de Lublin et lIstitut Catolique de Paris / sous la dir. de Jerzy Kłoczowski et Iwona Goral. - Warszawa - Lublin : Wydaw IH PAN : Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2007. - S. 27-34
  1. Azja w srodku Europy : Tatarzy w twórczości Józefa Mackiewicza  [artykuł] // W: Józef Mackiewicz i krytycy : antologia tekstów / red. Marek Zybura. - Łomianki : LTW, 2009
    Mackiewicz Józef - twórczość - opracowania ;
  1. Jedność poety i świata jest... ; Mistyka wspomnień (I-II) ; Wielki Turan ; Melancholia ()  [wiersze] // W: Podróż do Gdańska : jubileuszowa antologia wierszy 20-lecie SPP Oddział Gdański / wstęp, wybór i redakcja Krzysztof Kuczkowski. - Gdańsk : Maszoperia Literacka, 2009. - S. 169-174 ; 169 [nota o autorze]
    ISBN 978-83-62129-05-8
    * Wiersz nr 1 - na s. 170, nr 2 - s. 171, nr 3 [dat.: 19.08.1991] - s. 171, nr 4 - 172-173, nr 5 - s. 174.
  1. Udział Tatarów polskich w czynie niepodległościowym  [artykuł] // W: Warmia i Mazury w 90-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości / pod red. Benona Gazińskiego. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 2009. - S. 117-123
  1. [Wiersz (?)] // W: Przenieść Wilno do serca : portret miasta / zebrał i oprac., wykonał zdj. Romuald Mieczkowski
    . - Wilno : Znad Wilii, 2009. - 158 s. : il.. - (Biblioteka Znad Wilii ; 3)
    Wilno - w literaturze ;
  1. Tatarzy  [artykuł] // W: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej : wybrane elementy polityki państwa / pod red. Stefana Dudry i Bernadetty Nitsche. - Kraków : Nomos, 2010. - S. 288-304
    ISBN 978-83-7688-023-5
    Tatarzy polscy ;
  1. W poszukiwaniu utraconej Rzeczypospolitej : Polska jedno- czy wielokulturowa? = In search of the lost Commonwealth : mono- or multi- cultural Poland?  [artykuł] // W: W stronę nowej wielokulturowości = Towards a new multiculturalism. - Kraków : Międzynarodowe Centrum Kultury, 2010. - S. 17-33
  1. Islam i Tatarzy w literaturze polskiej  [artykuł] // W: Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego w historii, języku, kulturze : księka pamiątkowa dedykowana Maciejowi Musie Konopackiemu / pod red. Joanny Kulwickiej-Kamińskiej i Czesława Łapicza. - Toruń : Towarzystwo Naukowe, 2013. - S. 309-318
    Tatarzy w literaturze polskiej - opracowania ; Islam - w literaturze polskiej - opracowania ;
  1. Kultura niematerialna Tatarów polskich : formy i perspektywy jej przetrwania  [artykuł] // W: Niematerialne dziedzictwo kulturowe : identyfikacja, dokumentacja, ochrona, interpretacja, pojęcia, poglady : materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, Węgorzewo, 17-19.06.2011 / red. nauk. Krzysztof Braun. - Węgorzewo : Muzeum Kultury Ludowej ; Warszawa : Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2013. - S. 211-230
    Tatarzy polscy ;
  1. Prawica współcześnie  [artykuł - wstęp] / Selim Chazbijewicz, Marcin Chełminiak, Tomasz Gajowniczek // W: Prawica w Polsce i na świecie w XX i XXI wieku / red. Selim Chazbijewicz, Marcin Chełminiak, Tomasz Gajowniczek. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2013. - S. 11-13. - (Studia Politologiczne / Uniwersytet Warmińsko-Mazurski ; 3)
    ISBN 9788389559272
  1. Tatarzy : organizacje społeczne i kulturalne oraz religijne polskich Tatarów  [artykuł] // W: Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych w Polsce po II wojnie światowej / pod red. Stefana Dudry i Bernadetty Nitschke. - Kraków : Zakład Wydawniczy "Nomos", 2013. - s. 287-297
    ISBN 9788376881003
    * Streszcz. ang.
    Tatarzy polscy - opracowania ;
  1. Solidarność Walcząca wobec politycznego kontraktu Okrągłego Stołu i politycznej transformacji Polski w l. 1989-1991  [artykuł] // W: Polska - 25 lat po wyborach czerwcowych : konsekwencje dla sytuacji wewnętrznej i pozycji międzynarodowej / pod red. Teresy Astramowicz-Leyk, Waldemara Tomaszewskiego. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2014. - S. 89-103
  1. Sytuacja społeczna i kulturowa białej kobiety w Afryce na podstawie prozy Paula Bowlesa i Karen Blixen  [artykuł] // W: Ex Africa semper aliquid novi / T. 3, Kobiety w Afryce / red. nauk. Arkadiusz Żukowski. - Żory : Muzeum Miejskie w Żorach : Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne, 2014. - S. 221-228. - (Polskie Poznawanie Świata : muzealna seria wydawnicza, 2392-0432 ; 1)
    ISBN 9788393294794 ; ISBN : 9788394140205
    Bowles Paul - twórczość - opracowania ; Blixen Karen - twórczość - opracowania ;
  1. Tatarzy polscy wobec Rosji w XIX i XX stuleciu  [artykuł] // W: Dawna Rosja i Rosjanie w obecnych badaniach polskich / red. nauk. Jan Tyszkiewicz, Krzysztof Łukawski. - Pułtusk : Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, 2014. - S. 227-252
    Tatarzy polscy ;
  1. Tatarzy w armii Cesarstwa Rosyjskiego na przełomie XIX i XX stulecia oraz w okresie I wojny światowej  [artykuł] // W: Wielka Wojna na Mazurach 1914-1915 : studia z dziejów frontu wschodniego i I wojny swiatowej. - Giżycko : Towarzystwo miłośników Twierdzy Boyen, 2014. - S. 281-289
    Tatarzy ;
  1. Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI w.)  [artykuł] // W: Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI w.) = Aesthetic aspects of the literature of Polish, Belarusian and Lithuani. - Białystok : Alter Studio, 2015. - S. s. 143-163. - (Colloquia Orientalia Bialostocensia : literatura, historia ; 14 . Studia Tatarskie. Seria 4)
    * Materiały z konferencji, 13-14 listopada 2014 r., Białystok / Sokółka.
    * Streszczenie w jęz. pol., ang.
    Tatarzy - literatura ;
  1. Historia Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku po 1945 roku  [artykuł] // W: Tatarzy w Polsce po 1945 roku : historia, religia, tożsamość / red. naukowa Piotr J. Krzyżanowski, Aleksander Miśkiewicz, Beata A. Orłowska. - Gorzów Wielkopolski. : Akademia im. Jakuba z Paradyża, 2016. - S. 123-136
    ISBN 9788365466105
    * Streszczenie w jęz. ang.
    Tatarzy polscy - historia - od 1945 ; Gdańsk - Tatarzy polscy - od 1945 ; Gdańsk - Muzułmańska Gmina Wyznaniowa ;
  1. Islam, jego doktryna a globalne problemy bezpieczeństwa i terroryzmu  [artykuł] // W: Podstawowe kategorie bezpieczeństwa narodowego / / pod red. Arkadiusza Żukowskiego, Macieja Hartlinskiego, Wojciecha T. Modzelewskiego, Jacka Więcławskiego. -  Olsztyn : InstytutNauk Politycznych Uniwersytetu Warminsko-Mazurskiego, 2016. - S.. 358-365
  1. Prometeizm w publikacjach Naczelnego Imamatu Muzułmanów Polskich na obczyźnie w latach 1945-1952 : omówienie specyfiki technicznej i wydawniczej tychże publikacji  [artykuł] // W: Między Klio a Themis : księga dedykowana profesorowi Jackowi Sobczakowi / red. nauk. Janusz W. Adamowski, Tadeusz Wallas, Ksenia Kakareko. - Warszawa :  Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW ;  Poznań : Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum, 2016. - S. 246-255
    ISBN 9788364447808
    Czasopisma tatarskie - Wielka Brytania ; Głos z Minaretu (czasopismo) - opracowania ; Tatarzy - media - Wielka Brytania - opracowania ; Sobczak Jacek - księga pamiątkowa ;
  1. Tatarzy w planach gospodarczych Tyzenhauza : fragment z dziejów osadnictwa tatarskiego na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego  [artykuł] // W: Stanisław Kościałkowski : pamięci przywrócony / pod red. Małgorzaty Dąbrowskiej. - Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ; Łódź : Uniwersytet Łódzki, 2016. - S. 106-118
    ISBN 9788380980716 ; 9788394431037
    * Streszczenie w jęz. ang.
    Tatarzy polscy - historia ; Tyzenhauz Antoni ;
  1. Mistyka wspomnień ; Krym (pamięci Dżafara Seydameta) ; Dżyngis Chan ; Wielki Turan  [wiersze] // W: Na pograniczu narodów i kultur : Polska - Europa - Ameryka / wstęp i suplement Bogusław Wróblewski ; wybór i oprac. Bogusław Wróblewski i Łukasz Janicki
    . - Warszawa : Czytelnik ; Lublin : Wschodnia Fundacja Kultury Akcent, 2020. - S. 219-222
    ISBN 978-83-07-03473-7 ; ISBN 978-83-944894-7-2
    * Pierwodruk:Akcent. - 1990, nr 1-2.
    Dżyngis Chan - w literaturze ;
  1. Tatarzy w polskiej literaturze Wileńszczyzny  [szkic] // W: Na pograniczu narodów i kultur : Polska - Europa - Ameryka / wstęp i suplement Bogusław Wróblewski ; wybór i oprac. Bogusław Wróblewski i Łukasz Janicki. - Warszawa : Czytelnik ; Lublin : Wschodnia Fundacja Kultury Akcent, 2020. - S. 199-208
    ISBN 978-83-07-03473-7 ; Isbn 978-83-944894-7-2
    * Pierwodruk:Akcent. - 1990, nr 1-2.
Publikacje w czasopismach
  1. Dzisiaj kiedy pęd dnia... :  [wiersz]. - Kolumna: Próby poetyckie // Poezja. - 1973, nr 1, s. 61
    * Debiut S.Ch.
  1. Król :  [wiersz] // Dziennik Bałtycki. - 1975, nr 218, s. 4
    * Z not. i fot. W kolumnie: Młody Gdańsk 75 - VI Dekada Pisarzy Wybrzeża.
  1. Inność swą poprzedziłem... ; Korytarz ; Starzeję się... :  [wiersze] // Poezja. - 1976, nr 9, s. 11
  1. [Wiersz] :  [wiersz] // Litteraria. - 1976
  1. Bądź mną - mówi... :  [wiersz] // Głos Wybrzeża. - 1978, nr 241, s. 6
  1. Jak mnie boli... ; Sytość i barwa ; Coś co wiem... ; Byt ; Poszukiwać idei Svedenborga... ; Ja w ja weszło... :  [wiersze] // Punkt. - Nr 4 (1978), s. 87-92
    * Wiersz nr 1 - na s. 87, nr 2 - s. 88, nr 3 - s. 89, nr 4 - s. 90, nr 5 - s. 91, nr 6 - s. 92.
  1. Cóż znaczę... ; Czym czym doznaję poezji... :  [wiersze] // Nowy Medyk. - 1979, nr 20, s. 7
  1. Jakże wrażliwy jestem... ; Napisać wiersz... :  [wiersze] // Bibliotekarz Gdański i Elbląski. - 1979, nr 4, s. 40-41
    * Z notą.
  1. Pytanie :  [wiersz] // Dziennik Bałtycki. - 1979, nr 117, s. 5
  1. [Nowe Żagary] // Nowy Medyk. - 1979, nr 20, s. 10
    * Dot. grupy poetyckiej Nowe Żagary.
  1. Napisać wiersz... :  [wiersz] // Dziennik Bałtycki. - 1980, nr 105, s. 5
  1. Włodzimierz Sołowiow :  [wiersz] // Dziennik Bałtycki. - 1980, nr 223, s. 5
    Sołowiow Włodzimierz - beletrystyka ;
  1. Czy jestem tym który jest mną ; Józefowi Czechowiczowi ; Lew Szestow nad filiżanką herbaty ; Popołudnie lipcowe :  [wiersze] // Poezja. - 1981, nr 2, s. 25-26
    Czechowicz Józef - utwory dedykowane ; Szestow Lew - beletrystyka ;
  1. Poezja jako pierwiastek Wszechświata // Punkt. - Nr 14 (1981), s. 34
  1. Poemat o czasie :  [wiersz] // Dziennik Bałtycki. - 1983, nr 197, s. 5
    * Z notą.
  1. Skrzypce :  [utwór dramat.] // Integracje. - Nr 15 (1983), s. 32
  1. "Tako rzecze Manicheusz" : (fragmenty) :  [proza] // Głos Wybrzeża. - 1984, nr 99, s. 5
  1. Okrucieństwo jest najdoskonalszą czułością :  [wiersze]. - Nota // Dziennik Bałtycki. - 1984, nr 289, s. 6
  1. Rubai (Dziadkowi) ; Wiara półksiężycem stojąca... ; Lot ku ciszy :  [wiersze] // Głos Wybrzeża. - nr 11 (1984), nr 11, dod. Delta, nr 11, s. 4
    * Dwa wiersze opublikowane pod wspólnym tyt. "Rubai".
  1. Do!... (pastisz z) ; Matko moja... :  [wiersze] // Poezja. - 1985, nr 4, s. 30
  1. Każda rzecz obok ; Nie mogę powiedzieć :  [wiersze] // Pomerania. - 1985, nr 4, s. 26
  1. Myślenie symboliczne ; Pamiętnik jasnowidza :  [wiersze] // Pomerania. - 1985, nr 11, s. 17
  1. Rubai :  [wiersz] // Życie Muzułmańskie. - Nr 1 (1986), s. 5
  1. Dęby czarnobylskie ; Pamięci "człowieka wędrownego" Jana Stura ; Pamięci Leonarda Okołów-Podhorskiego ; Pożegnanie Europy :  [wiersze] // Pomerania. - 1987, nr 11, s. 16
    Stur Jan - utwory poświęcone ; Okołów-Podhorecki Leonard - utwory poświęcone ;
  1. Wiersz ku czci Proroka Muhamada :  [wiersz] // Życie Muzułmańskie. - Nr 2/4 (1987), s. 49
  1. Wiersz stepowy prozą :  [proza poet.] // Życie Muzułmańskie. - Nr 5/7 (1987), s. 126
  1. Don Juan - wyznanie Stawrogina ; Jestem poetą ; Osip Mandelsztam w jesienny wieczór ; Przedmioty ; Stacyjka ; Tyle lat żyłem... :  [wiersze] // Autograf. - 1988, nr 2, s. 44-45
    Mandelsztam Osip - beletrystyka ;
  1. Pamięci Tadeusza Micińskiego [...] ; Pamięci żołnierzy tatarskiej formacji [...] :  [wiersze] // Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza (Londyn). - 1988, dod. Tydzień Polski, nr 40, s. 11
    * Pełne tyt. wierszy: Pamięci Tadeusza Micińskiego poległego w 1918 roku, oficera w korpusie gen. Dowbór-Muśnickiego, polskiego poety, budziciela narodowej świadomości ; Pamięci żołnierzy tatarskiej formacji konnej Armii Krajowej na Ziemi Wileńskiej.
    Miciński Tadeusz - beletrystyka ; Tatarzy polscy - beletrystyka ;
  1. Wiatr od Kipczaku ; Wielki Turan ; Mesjanizm stepów ; Stary park ; Tatarski sen :  [wiersze] // Życie Muzułmańskie. - Nr 9 (1988), s. 40
    * Wiersz nr 1, 2 - na s. 38, nr 3 - s. 40, nr 4, 5 - s. 41.
  1. Tatarzy w Wilnie : (historia pewnego dramatu) :  [artykuł] // Impuls. - Nr 20 (1989), nr z III, s. 8-9
    * Pismo Impuls ukazywało się poza cenzurą.
  1. Tatarzy w Wilnie i na Wileńszczyźnie :  [artykuł] // Autograf. - 1989, nr 6-8, s. 160-162
    Tatarzy w Wilnie ; Tatarzy na Wileńszczyźnie ;
  1. Zmotoryzowana orda :  [artykuł] // Kurier Podlaski. - 1989, nr 15, s. 1, 4
  1. Mistyka wspomnień ; Dżyngis-Chan ; Derwisz szalony ; Symbole ; Krym (Dżafarowi Seydametowi) ; Wielki Turan ; Lipkowie (poemat szamański) ; Mesjanizm stepów ; :  [wiersze] // Akcent. - 1990, nr 1-2, s. 7, 7-8, 8-9, 9-10, 10, 10-11, 11-12, 13
    Seydametow Dżafar - utwory dedykowane ;
  1. Tatarzy w polskiej literaturze Wileńszczyzny :  [artykuł] // Akcent. - 1990, nr 1-2, s. 218-224
    Tatarzy polscy w literaturze ; Wileńszczyzna - w literaturze ;
  1. Bracia w islamie :  [artykuł] // Tygodnik Gdański. - 1991, nr 11
  1. Tatarski sen :  [wiersz] // Magazyn Polski. - 1992, nr 2, s. 59
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Czasie zatrzymany... ; Europa Wschodnia wylewa się... ; Krymie, twoje uliczki... ; Matko moja w innym... ; Tęsknię do ciebie... :  [wiersze]. - Z cyklu: Rubajjaty // Topos. - 1993, nr 3, s. 17
    * Z fot.
  1. Ideologie muzułmanów polskich w latach 1918-1939 :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 1 (1993), s. 15-42
    * M.n. nt. mesjanizmu Tatarów polskich i motywu Tatara w poezji polskiej. [Adnotacja wg PBL]
    Tatarzy polscy ; Tatarzy polscy - w literaturze ;
  1. Tatarski sen :  [wiersz] // Biuletyn Literacki. - 1993, nr 5, s. 3
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Cień łowcy u źrodła :  [wiersz] // Tytuł. - 1994, nr 4, s. 91-94
  1. Europa Wschodnia wylewa się z radia... ; Melancholia (Annie) ; Mistyka wspomnień (I-II) ; :  [wiersze] // Pomerania. - 1994, nr 4, s. 15
    * Z notą.
  1. Kultura literacka polskich Tatarów :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 2 (1994), s. 240-247
    Tatarzy polscy ;
  1. Melancholia :  [wiersz] // Magazyn Wileński. - 1994, nr 3, okł.
  1. Melancholia :  [wiersz] // Zwrot. - 1994, nr 1, s. 44
  1. Ibrahim Smajkiewicz, imam wileński w latach 1922-1939 : nota biograficzna :  [nota biograficzna] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 3 (1995), s. 179-
    Smajkiewicz Ibrahim - opracowania ;
  1. Azja w środku Europy : Tatarzy w twórczości Józefa Mackiewicza :  [szkic] // Tytuł. - 1995, nr 1, s. 36-51
    Mackiewicz Józef - twórczość - opracowania ; Tatarzy - beletrystyka - opracowania ;
  1. Księżniczka Azudem :  [fragm. powieści] // Autograf Post. - 1995, nr 2, s. 3
    * Podpisane: Selim Mirza Chazbijewicz.
  1. Prasa tatarsko-muzułmańska w Polsce w latach 1939-1996 :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 3 (1995), s. 87-102
    Tatarzy - prasa - historia - Polska - 1939 - 1996 ;
  1. Tatarzy w literaturze polskiej  : od dawna zagnieżdżone ptaki :  [artykuł] // Znad Wilii. - 1995, nr 14, s. 4-5
    * Motyw Tatarów w literaturze polskiej. Także o literaturze tworzonej przez polskich Tatarów.
    Tatarzy polscy ;
  1. Tatarzy-muzułmanie polscy na Pomorzu Nadwiślańskim po 1945 roku : kronika życia religijnego, społecznego, kulturalnego (zarys) :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 3 (1995), s. 181-194
    Tatarzy polscy - historia - od 1944 ; Pomorze Nadwiślańskie - ludność ;
  1. Związek Tatarów Polskich :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 3 (1995), s. 288-292
    * Tekst również w jęz. ang.
    Związek Tatarów Polskich - opracowania ; Tatarzy polscy - opracowania ;
  1. Europa Wschodnia wylewa się z radia... :  [wiersz] // Świat Islamu. - 1996, nr 4, s. 7
    * Z notą.
  1. Kultura Tatarów polskich  : (Tatarzy polscy w polskiej literaturze) :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1996, nr 4, s. 6-7
    * Podpisane: Selim Mirza Chazbijewicz.
    Tatarzy polscy ;
  1. Kultura Tatarów Polskich : (Wydawnictwa muzułmańskie w Polsce) :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1996, nr 5, s. 6-7
    * Podpisane: Mirza Selim Chazbijewicz.
    Tatarzy polscy ;
  1. Kultura Tatarów polskich :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1996, nr 3, s. 8
    * Dot. literatury tatarskiej.
    Literatura tatarska ;
  1. O kamieniu ; O paziu tatarskim ; O mulle ; O fałdżeju ; Przyjście Tatarów na Litwę ; Testament Dżyngis-chana ; Przypowieść o Sorok Tatarach ; Przypowieść o Abidzie ; Podanie o pustelniku Szorcu ; O proroku Dawidzie ; O pielgrzymie; O pewnym pysznym Imamie :  [proza] // Test. - 1996, nr 3, s. 100-111
    * Uzup. tytułów utworów: Makama o biednym muzułmaninie, s. 108-110 ; Cmentarz w Sieniawce (ludowe podanie tatarskie), s. 111.
    * Z notą o autorze.
    Tatarzy - w literaturze ; Dżyngis-chan - w literaturze ; Sieniawka - w literaturze ;
  1. Poemat o zdobyciu Astrachania :  [wiersz] // Test. - 1996, nr 3, s. 96-99
    Astrachań - w literaturze ; Tatarzy - w literaturze ;
  1. Rabajjaty [cykl] :  [wiersze] // Autograf. - 1996, nr 1, s. 13
    * Sufi Chorasanu ; Światła sufich Nakszabandi ; Fariduddin Mohammad Attar ; Gözlew na Krymie, ruiny klasztoru derwiszów ; Dżafar as-Sadyk, szósty imam szyitów ; Babur Szach, władca Kabulu i Indii ; Omar Chajjam ; Enwer Pasza chce zdobyć Bucharę ; Rubai (Światło wiary...) ; Rubai (Ty jesteś Nieznany...) ; Rubai (Alif, ba, ta...) ; Rubai (Drogą idę...) ; Rubai (Nie, nie jestem jeszcze...) ; Rubai (Szukam wiedzy...)
  1. Rubajjaty [cykl] :  [wiersze] // Test. - 1996, nr 3, s. 99-101
    * Tyt. wierszy: Babur Szach, władca Kabulu i Indii ; Dżafar as-Sadyk, szósty imam szyitów ; Enwer Pasza chce zdobyć Bucharę ; Fariduddin Mohammad Attar ; Gozlew na Krymie, ruiny klasztoru derwiszów ; Omar Chajjam ; Rubai (Alif, ba, ta...) ; Rubai (Drogą idę...) ; Rubai (Nie, nie jestem...) ; Rubai (Szukam wiedzy...) ; Rubai (Światło wiary...) ; Rubai (Ty jesteś Nieznany...) ; Sufi Chorasanu ; Światło sufich Nakszbandi.
  1. Tatarska myśl filozoficzna, społeczna i teologiczna w II połowie XIX wieku : Szihabuddin Mardżani (1818-1899) i jego twórczość :  [artykuł] // Test : pismo naukowe Wydziału Pedagogiki i Psychologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. - Nr 5 (1996), nr 3, s. 112-121
    MardżaniSzihabuddin- opracowania ;
  1. VII Orient Sokólski : (Sokółka, 22 czerwca 1996 r.) :  [sprawozdanie] // Test : pismo naukowe Wydziału Pedagogiki i Psychologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku Białystok. - Nr 4 (1996), nr 2, s. 173-175
    * Sprawozdanie z konferencji.
  1. Ismael Bej Gasprinski :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1997, nr 1, s. 6-7
    Gasprinski Ismael Bej ;
  1. Ismael Bej Gasprinski :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1997, nr 2, s. 6-7
    Gasprinski Ismael Bej ;
  1. Krym ; Oniryczne portale ; Motyw z Heideggera ; Motyw z Gennadija Ajgiego :  [wiersze] // Autograf Post. - 1997, nr 5, s. 27
  1. Księżniczka Azudem :  [fragm. powieści] // Autograf Post. - 1997, nr 3, s. 24-25
  1. Melancholia ; Mistyka wspomnień (III) ; Mistyka wspomnień (IV) ; Moje tekke ; Szwadron tatarski gwardii Napoleona ; Tatarski dom :  [wiersze] // Znad Wilii. - 1997, nr 16, s. 8
    * Z notą: Miśkiewicz Ali: Selim Chazbijewicz (Mistyka tatarskich stepów).
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Pamięci Bekira Czobanzade, poety krymskotatarskiego rozstrzelanego przez bolszewików w 1937 roku ; Chorągiew tatarskiego państwa // Tytuł. - 1997, nr 3-4, s. 68-70
  1. Panislamizm i panturkizm - ideologie kształtujące świadomość narodów muzułmańskich Europy Wschodniej początku XX wieku : konteksty kulturowe, literackie i historyczne :  [artykuł] // Test. - 1997,  nr 4, s. 132-163
  1. Poeta polski czy polskojęzyczny? :  [szkic] // Tytuł. - 1997, nr 1, s. 99-104
  1. Requiem dla szlachty tatarskiej na Litwie :  [wspomnienie] // Verbum Nobile. - Nr 11 (1997), nr 1, s. 28-29
    * Podpisane: Chazbijewicz Selim Mirza-Juszeński.
    * Dot. Stanisława Kryczyńskiego
    Kryczyński Stanisław ;
  1. Szihabuddin Mardżani : (Pomiędzy modernizmem i fundamentalizmem) :  [artykuł] // Świat Islamu. - 1997, nr 3, s. 6-7
    Mardżani Szihabuddin ;
  1. Meczet (1) ; Wnętrze meczetu ; Rubai :  [wiersze] // Życie Tatarskie. - 1998, nr 1, s. 27
  1. Pamięci Józefa Mackiewicza - wiersz ulotny ; Wilno - miasto moich przodków :  [wiersze] // Znad Wilii. - 1998, nr 2, s. 8
    Mackiewicz Józef - w literaturze ; Wilno - w literaturze ;
  1. Cóż jest ojczyzną Tatarów... ; Nieme sa księgi Tatarów :  [wiersz] // Świat Islamu. - 1999, nr 1, s. 7
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Dialog katolicko-muzułmański : spotkanie poolskich Tatarów z Janem Pawłem II :  [artykuł] // Magazyn Solidarność. - 1999, nr 9, s. 13
    * Dot. spotkania Jana Pawła II z polskimi Tatarami w Drohiczynie. Przedstawiciele strony muzułmańskiej - S.Ch. i Stefan Mustafa Mucharski wręczyli Janowi Pawłowi II dar w postaci tablicy przedstawiającej grafikę z wizerunkami 17 meczetów dawnej Rzeczypospolitej i współczesnego meczetu w Gdańsku, z napisem w jęz. pol. i arab.: "Muzułmanie polscy dziękują kościołowi katolickiemu, który uosabia Jego Świątobliwość Jan Paweł II, za 600 lat tolerancji w stosunku do wyznawców islamu w kraju chrześcijańskim".
    Także przypomnienie spotkania "ksiąg i ludzi" - "Biblia i Koran" w 1994 r. w Gdańsku.
    Jan Paweł II a Tatarzy polscy ;
  1. Dialog katolicko-muzułmański w Polsce :  [artykuł] // Życie Tatarskie [Sokółka]. - 1999, nr 5/8, s. 3-6
    * Dot. spotkania papieża Jana Pawła II z delegacją polskich muzułmanów w Drohiczynie.
    Jan Paweł II, papież ;
  1. Polszczyzna północnokresowa Tatarów polsko-litewskich :  [artykuł] // Acta Baltico-Slavica. - T. 24 (1999), s. 263-271
    Tatarzy polscy ;
  1. Pragnienie u źródła :  [wiersz] // Świat Islamu. - 1999, nr 1, s. 7
  1. Rubai :  [wiersz] // Życie Tatarskie. - 1999, nr 3-4, s. 2
  1. Wschód w środku Europy :  [fragm. powieści] // Pamięć i Trwanie. - 1999, nr 2, s. 31-34
  1. Dva stichotvoreniâ : Pel'meni ; Mečet' (2) / tł. A. Bazilevski // Novaa Pol'ša. - 2000, nr 12, s. 53
    Chazbijewicz Selim - twórczość - tłumaczenia - j. ros. ; Sokółka - beletrystyka ;
  1. Moje Tekke :  [wiersz] // Świat Islamu. - 2000, nr 24, s. 4
  1. Zbawienie niemuzułmanów z perspektywy islamskiej :  [artykuł] // Więź. - 2001, nr 5, s. 45-51
  1. "Żal odjeżdżać"  // Tygodnik Powszechny. - 2002, nr 35, s. 14-16
    * Teksty dot. papieża Jana Pawła II, m.in. Marcina Przeciszewskiego, Michaela Schudricha, Jacka Woźniakowskiego, Wojciecha Bonowicza, Gerharda Gnaucka, Matsuzaki Yumiko, S.Ch.
    Jan Paweł II, papież ;
  1. Masoneria w islamie :  [artykuł] // Dziś. - 2002, nr 10, s. 104-109
  1. Pragnienie u źródła :  [wiersz] // Świat Islamu. - 2002, nr 3, s. 6
  1. Prawo do własnego państwa :  [artykuł] // Przegląd Powszechny. - 2003, nr 6, s. 363-393
    Polem: 
    * Oprócz tekstu S.Ch. w bloku poświęconym tematowi israelsko-palestyńskiemu jeszcze dwa artykuły: Schwager Raymund: Izrael i Palestyna nadzieja w beznadziejnej sytuacji? / tł. Grzegorz Bubel ; Gebert Konstanty: Prawdziwe świadectwo?.
    * Streszcz. w jęz. fr.
  1. Islam a polityka :  [artykuł] // Dziś. - R. 16 (2005), nr 8, s. 170-178
  1. Do wszystkiego... ; Kto kto tak długo woła... ; Terytoria i przestrzenie... ; Wzbudzona weszła... :  [wiersz] // Autograf. - 2005, nr 1, s. 25
  1. Poezja Wschodu i Zachodu :  [wiersze]. - Fot. // Migotania, Przejaśnienia. - 2005, nr 1, s. 8
    * Pod tym tytułem 6 wierszy (części?) oddzielonych gwiazdkami, bezt tytułów. Incipity: Tochta - władca Złotej Ordy... ; Gdzie, gdzie coraz dalej... ; Jestem już tak długo... ; Zawsze zawsze dalej najdalej... ; Wschód świeci... ; Świadomość tworzy moją etniczność...
  1. Do wszystkiego jakby... ; Jestem już tak...; Kto kto tak... ; Terytoria i przestrzenie pomiędzy... :  [wiersze] // Rocznik Tatarów Polskich. - T.11 (2006), s. 353-354
    * Z powodu ograniczeń technicznych "Słownika" blok wierszy S.Ch. zamieszczony w Roczniku Tatarów Polskich T.11 (2006), s. 349-354 musieliśmy zapisać w dwóch częściach. Początek bloku wierszy zob. poz. poniżej: Przechodząc koło góry... [L.R.]
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Masoneria w islamie :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T.11 (2006), s. 7-18
  1. Masoneria w islamie z uwzględnieniem Afryki Północnej :  [artykuł] // Forum Politologiczne. - T. 4 (2006), s. 43-58
    * Streszczenie w jęz. ang.
  1. Obracając oblicze na wschód i zachód : Polscy Tatarzy muzułmanie jako obywatele i współuczestnicy kultury środkowoeuropejskiej :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 11 (2006), s. 43-61
    Tatarzy polscy ;
  1. Przechodząc koło góry... ; Świadomość tworzy moją... ; Wschód świeci światłem... ; Zawsze, zawsze dalej... ; Ciepłe, dotykalne, czujne... ; Do pełna nienazwane... ; Tworząc czaszki przodków... ; Gdzie, gdzie coraz... ; Tochta - władca Złotej... :  [wiersze] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 11 (2006), s. 350-352
    * Z powodu ograniczeń technicznych bazy "Słownika" blok wierszy S.Ch. w Roczniku Tatarów Polskich T.11 (2006), s. 349-354, musieliśmy zapisać w dwóch częściach: w niniejszej pozycji zapisano tytuły wierszy ze s. 349-352. Cd. zob. poz. wcześniejszą: Do wszystkiego jakby...
    Tatarzy - w literaturze ;
  1. Stanisław Kościałkowski :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 11 (2006), s. 343-347
    Kościałkowski Stanisław ;
  1. Tatarscy liderzy polityczni w XX wieku : Edige Kirimal-Szynkiewicz :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - T.11 (2006), s. 63-67
    Kirimal-Szynkiewicz Edige ;
  1. Tatarzy w Polsce i w Gdańsku :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - 2006, s. 309-316
    Tatarzy polscy - Gdańsk ;
  1. Pamięci Józefa Mackiewicza - wiersz ulotny = Lakus eilerastis - Józefo Mackiewicziaus atminimui :  [wiersz] // Znad Wilii. - 2007, nr 2, s. 82-83
    * Tekst równoległy - w jęz. pol. i lit. Z fot. i notą.
    Mackiewicz Józef - w literaturze ;
  1. Andrzej Towiański=Andrzej Towiański ; Gerard de Nerval = Gerardas de Nervalis :  [wiersze] / tł. Brute Jonuskaite // Znad Wilii. - 2008, nr 1, s. 56-57
    * Tekst równoległy w jęz. pol. i lit.
    Towiański Andrzej - w literaturze ; Nerval Gerard de - w literaturze ;
  1. Faruk I - ostatni król Egiptu :  [artykuł] // Forum Politologiczne. - T. 7 (2008), s. 163-172
    * Streszcz. w jęz. ang.
    Faruk I, król Egiptu - opracowania ;
  1. Działalność stowarzyszenia Braci Muzułmańskich w krajach Afryki Północnej na przykładzie Egiptu i Algierii :  [artykuł] // Forum Politologiczne. - T. 9 (2009), s. 263-273
  1. Globalizacja jako zjawisko polityczne :  [artykuł] // Zeszyt Naukowy / Olsztyńska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego. - R. 5 (2009), nr 2, s. 5-12
  1. Islam in Russia : problems of methodology :  [artykuł] // Rocznik Orientalistyczny. - T. 62 (2009), z. 1, s. 13-18
    * Tekst w jęz. ang.
  1. Sułtan Galijew i ideologiczne podłoże politycznego separatyzmu muzułmanów w Rosji w latach 1917-1920 : przyczynek do polityki narodowościowej w Związku Sowieckim :  [artykuł] // Echa Przeszłości. - T. 10 (2009), s. 263-276
  1. Być muzułmaninem w Polsce :  [artykuł] // Przegląd Powszechny. - 2010, nr 6, s. 23-31
  1. Polityczny konflikt o terytorium Sahary Zachodniej :  [artykuł] // Forum Politologiczne. - T. 10 (2010), s. 337-351
  1. Bogactwo i ubóstwo etniczne w Afryce Północnej : polscy Tatarzy w Egipcie, Algierii i Maroku w okresie II Rzeczypospolitej :  [artykuł] // Forum Politologiczne. - T. 12 (2011), s. 561-566
  1. Polscy Tatarzy w północnej Afryce :  [artykuł] // Przegląd Tatarski. - 2011, nr 1, s. 22-23
  1. Przesłanie pokoju w Koranie :  [artykuł] // Muzułmanie Rzeczypospolitej. - 2011, nr 1, s. 16-18
  1. Potrzebny sojusz ludzi wierzących :  [artykuł] // Rzeczpospolita. - 2012, nr 289 (11.12), s. A14
    Polem: Dziobkowski Bogdan: Bolesne rytuały [artykuł] // Rzeczpospolita (Wyd. zasadnicze). - 2013, nr 2, s. A12
    * Dwugłos nt. uboju rytualnego. Oprócz tekstu S.Ch. drugi artykuł: Elżanowski Andrzej:"Przedśmiertne tortury powinny być zakazane".
  1. Duchowa kultura Tatarów polskich jako integralny element kultury pogranicza słowiańsko-muzułmańskiego :  [artykuł] // Acta Baltico-Slavica : rocznik poświęcony kontaktom słowiańsko-bałtyjskim w dziedzinie historii, językoznawstwa i kultury materialnej . - T. 37  (2013), s. 151-163
    Tatarzy polscy ;
  1. Tematyka prometejska w czasopismach polskich Tatarów w okresie II Rzeczypospolitej : zarys problematyki :  [artykuł] // Nowy Prometeusz : Dom Kaukaski w Polsce. - Nr 5 (grudzień) (2013), s. 161-178
    Tatarzy polscy - opracowania ;
  1. Leon Najman Mirza Kryczyński :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich . - Ser. 2. T. 1 (15) (2014), S. 161-165
    Kryczyński Mirza Leon Najman ;
  1. Przyczynek do relacji tatarsko-karaimskich w okresie miedzywojennym i późniejszym : hachan Hadży Seraja Szapszał i mufti dr Jakub Szynkiewicz :  [artykuł] // Almanach Karaimski. - T. 3 (2014), s. 151-156
    Szapszał Seraja ; Szynkiewicz Jakub ; Tatarzy polscy - historia - 20 w. ; Karaimi - historia - 20 w.
  1. Tatarzy w armii Cesarstwa Rosyjskiego na przełomie XIX i XX stulecia oraz w okresie I wojny światowej :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. - Seria 2. T. 1 (15) (2014), s. 11-21
    Tatarzy ;
  1. Współczesne partie i ruchy polityczne wśród Tatarów krymskich w kontekście sytuacji narodowościowej i politycznej na Krymie :  [artykuł] // Zeszyty Naukowe - Uniwersytet Szczeciński. Acta Politica. - Nr 27  (2014), s. 97-105
    Tatarzy krymscy ;
  1. Żydowska republika na Krymie :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich . - T. 15 (2014), s. 106-116
  1. Czasopisma Tatarów polskich na emigracji w latach 1939-1952 :  [artykuły] // Rocznik Tatarów Polskich. Ser. 2. - T. 2 (16) (2015), s. 53-59
    Tatarzy polscy ;
  1. Historia Muzułmańskiej Gminy Wyznaniowej w Gdańsku po roku 1945 :  [artykuł] // Rocznik Tatarów Polskich. Seria 2. - T. 2 (16) (2015), s. 91-104
  1. Sonet o Olsztynie ; Płacz, płacz Ukraino ; Wojna Krymska ; :  [wiersze] // Migotania. - 2015, nr 1, s. 23
  1. Afryka w twórczości Mikołaja Gumilowa : Rosjanie w Afryce przed 1914 r. = Africa in works of Nicolay Gumilyov : Russians in Africa before 1914 :  [artykuł] // Forum Politologiczne . - T. 23 (2017), s. 101-109
    Gumilow Mikołaj - twórczość - opracowania ;
  1. [Krym jako przedmiot sporu ukraińsko-rosyjskiego] :  [recenzja]. - Rec. pracy: Gołda-Sobczak Maria. Krym jako przedmiot sporu ukraińsko-rosyjskiego. - Poznań, 2015 // Przegląd Wschodni. - T. 14 (2017), z. 3, s. 702-707
    Gołda-Sobczak Maria twórczość - opracowania - Krym jako przedmiot sporu ukraińsko-rosyjskiego ;
  1. Tatarzy polscy w ruchu prometejskim :  [artykuł] // Nowy Prometeusz. - 2020, Nr 15, s. 185-193
    Tatarzy polscy - historia ; Ruch prometejski ;
Przekłady
  1. Czobanzade Bekir: Ej, zimna obczyzna ; Grzechy przeszłości ; Kurt Nebi Czoban ; Nikt nie wie ; Obłoki, obłoki ; Pozwólcie ; W cichym stepie tatarskim ; Zbuduję pałac! [wiersze] / tł. Selim Mirza Chazbijewicz na podstawie tłumaczenia filologicznego Henryka Jankowskiego // Rocznik Tatarów Polskich. - T. 2 (1994), s. 196-197
    * Z komentarzem tłumacza: Wiersze krymskie, s. 193-196.

  1. Czobanzade Bekir: Grzechy przeszłości ; W cichym stepie tatarskim ; Kurt Nebi Czoban ; Zbuduję pałac [wiersze] / wiersze w przekładzie [z jęz. tatar.] Henryka Jankowskiego (przekład filologiczny) i Selima Chazbijewicza (przekład poetycki) // Migotania : gazeta literacka. - 2015, nr 2, s. 38

Adaptacje
Wstępy, prace redakcyjne
  1. Życie Muzułmańskie = The Muslims Life  : pismo reprezentujące Muzułmański Związek Religijny w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej : [pismo Muzułmańskiego Związku Religijnego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej [czasopismo] / red. nacz. Selim Chazbijewicz. - Gdańsk : Muzułmański Związek Religijny, 1986-1990
    ISBN ISSN 0860-4797

  1. Arkusz Poetycki Nr 1 [wiersze] / [Wstęp] Selim Chazbijewicz. - Gdańsk : Pałac Młodzieży im. Obrońców Poczty Polskiej, 1988. - 7 s.
    * Arkusz Klubu Literackiego przy Pałacu Młodzieży w Gdańsku.

  1. Grzegorzewski Jan.  Ku czarnomoru / wstęp Selim Chazbijewicz ; oprac. i przedmowa Jan Tyszkiewicz ; posł. Tadeusz Górski. - Gdańsk : Niezależne Wydaw. Rocznik Tatarów Polskich  : Civitas Christiana ; Wschodnioeuropejskie Centrum Demokracji, 1996

  1. Leon Najman Mirza Kryczyński lider ruchu społecznego i kulturalnego Tatarów Polskich / red. Selim Chazbijewicz. - Gdańsk : Zwiazek Tatarów Polskich ; Gdynia, 1998. - 53 s.
    * Suplement nr 3 do Rocznika Tatarów Polskich, t. 4.

  1. Tradycje duchowe Europy Środkowej i Wschodniej : materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Filozofii WSP w Słupsku, Ustka 14-15 maja 1998 r. / red. nauk. Selim Chazbijewicz, Józef Kwapiszewski. - Słupsk : Wydaw. Uczelniane. WSP, 1999. - 181 s.
    ISBN 83-870068-8-2

  1. Kryczyński Stanisław.  Tatarzy litewscy : próba monografii historyczno-etnograficznej = (Les Tatares lithuaniens : esquisse d une monographie historique et ethnographique) / red. Selim Chazbijewicz. - Gdańsk : Rada Centralna i Oddział w Gdańsku Związku Tatarów Polskich, 2000. - 278 s.. - (Rocznik Tatarów Polskich; t. 5)
    * Wyd. II. Wyd. I 1938 r.
    * Część tekstu w jęz. francuskim.

  1. Dziedzictwo polsko-ukraińskie = The Polish-Ukrainian heritage [materiały z konferencji] / red. Selim Chazbijewicz, Marek Melnyk, Krzysztof Szulborski.. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2006. - 501 s., [14] s. tabl. kolor. : il.. - (Studia Politologiczne / Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 1731-2299 ; vol. 2 )
    * Zawiera rozbudowane wersje referatów zaprezentowanych na międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła sie w dniach 26 do 28 kwietnia 2004 roku w Olsztynie.

  1. Rocznik Tatarów Polskich : czasopismo naukowe, literackie i społeczne poświęcone historii, kulturze i zyciu Tatarów w polsce i Europie [czasopismo] / red. nacz. Selim Chazbijewicz. - Gdańsk, 2006. - 171 s.
    * T. 10 (2005).

  1. Tatarzy - historia i kultura : sesja naukowa, Szreniawa, 26-27 czerwca 2009 [materiały z konferencji naukowej] / red. nauk. Selim Chazbijewicz. - Szreniawa : Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, 2009. - 130 s.
    ISBN 9788386624638

  1. Nowoczesność, Europa, islam : religia a dylematy obywatelstwa i wykluczenia / red. nauk.: Selim Chazbijewicz, Mariusz Turowski, Karolina Skarbek. . - Wrocław : Instytut Studiów nad Islamem, 2012. - 333 s.
    ISBN 9788362861088

  1. Prawica w Polsce i na świecie w XX i XXI wieku = the Right in Poland and the world in 20th and 21st century / red. Selim Chazbijewicz, Marcin Chełminiak, Tomasz Gajowniczek. - Olsztyn : Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2013. - 414 s.. - (Studia Politologiczne - Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Instytut Nauk Politycznych 1731-2299 ; vol. 3)
    ISBN 9788389559272
    * Bibliogr. s. 383-412. Tekst częśc. niem. Streszcz. ang., pol. przy pracach. Spis treści także ang.

  1. Dumin Stanisław.  Herbarz rodzin tatarskich Wielkiego Księstwa Litewskiego / red. naukowa: prof. dr hab. Selim Chazbijewicz ; autor rysunków: Dawid Gułordawa.. - Białystok : Wydaw. Buk ; Sokółka : Związek Tatarów Rzeczypospolitej, 2019. - 185 s. + 94 s. tablic
    ISBN 9788364922947
    * Wyd. 3 dodruk.

  1. Rocznik Tatarów Polskich : [pismo naukowe, literackie i społeczne] [czasopismo] / red. nacz.: Ali Miśkiewicz (1993-1995); Selim Chazbijewicz (1996-2006). - Gdańsk : Związek Tatarów Polskich, R. 1, Nr 1 (jesień 1993) - T. 11 (2006)
    ISBN ISSN 1234-9267
    * Wznowiony w 2014 jako Rocznik Tatarów Polskich Ser. 2, T. 1(15)- . Wydawca: Muzułmański Związek Religijny w RP. Najwyższe Kolegium Muzułmańskie. Red. nacz. 2014-2016 (T. 1-3) i przew. Rady Naukowej 2014- (T. 1-) S.Ch.


WYWIADY I WYPOWIEDZI
  1. Komunikat [manifest]. -   // Nowy Medyk. - 1976, nr 7, dod. Młoda Sztuka, nr 9, s. 10
    * Pierwszy "Komunikat" grupy poetyckiej "Wspólność", podpisany m.in. przez S.Ch.
    * Przedruk w: Fox Marta. Ogrodnicy północy. - Gdańsk, 1998. - S. 15-16.

  1. Rezolucja : rezolucja // Punkt. - 12 (1980), s. 200
    * Rezolucja z dn. 19.08.1980 r. członków Koła Młodych przy Gdańskim Oddziale ZLP popierająca 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. Podpisał m.in. S.Ch.

  1. Jakie nadzieje człowiek współczesny powinien wiązać z poezją, po co poeta dziś pisze? [wypowiedź w ankiecie] // Poezja. - 1981, nr 2, s. 3-112
    * Z wierszami respondentów.

  1. Podróż do źródła [wypowiedź] // Topos. - 1993, nr 3, s. 16
    * Nt. własnej twórczości.

  1. Dyskusja poświęcona literaturze lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, Gdańsk, 26.11.1996 [wypowiedzi w dyskusji] / wybór głosów i oprac. Ludwika Topp. - Dyskusja odbyła się podczas konferencji "Literatura polska lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych", zorganizowanej przez Oddział Gdański SPP, red. Tytułu i Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku, 25-26.11.1996. // Tytuł. - 1997, nr 1, s. 105-124
    * Wypow., m.in. S.Ch., A. Czekanowicz, Z. Joachimiak, L. Topp, W. Zawistowski. Z opiniami S.Ch. polemizował J. Kornhauser: Post scriptum (5) // Kwartalnik Artystyczny. - 1997, nr 2, s. 107-108.

  1. Ten Gdańsk jest już mój [wypowiedź w redakcyjnej ankiecie "Gdy myślę Gdańsk..."] // Pomerania. - 1997, nr 7-8, s. 32

  1. [Wypowiedzi w filmie dokum.] // W: Tatarska baśń / Marta TV & Film dla Programu 2 TVP ; scen., reż. Waldemar Czechowski, Angelika Uziębło-Schulta ; prod. Piotr Zarębski. - Warszawa : Telewizja Polska, 1997
    * Film z telewizyjnego cyklu "Małe ojczyzny", (28 min).

  1. Wspólny Dom : W mniejszości. : kultura, poezja i proza przedstawicieli mniejszości narodowych w Polsce u progu nowego wieku [wypowiedź] // Wyrazy. - 1998, nr 7/8, s. 4-95
    * Stenogram dyskusji podczas sesji naukowej "Wspólny Dom. W mniejszości. Kultura, poezja i proza przedstawicieli mniejszości narodowych w Polsce u progu nowego wieku". M.in. wypowiedzi S.Ch.

  1. Granice rajów : "Obcy": pierwsza dyskusja z cyklu "Cztery strony nieba" : skrót [dyskusja] / Marek Zając, Selim Chazbijewicz, Michael Schudrich, Adam Boniecki, Piotr Kłodkowski. - . // Tygodnik Powszechny . - 2003, nr 9, s. 11

  1. Euroislam [wywiad] / rozm. [Konstanty Gebert] Dawid Warszawski // Gazeta Wyborcza. - 2004, nr 166, s. 24

  1. Niczyj szlak tatarski  [wywiad] / rozm. Aneta Dzienis // Gazeta Wyborcza. - 2007, dod. Białystok, nr 196, s. 3

  1. Islam musi się zmienić [wywiad] / rozm. Łukasz Adamski // Fronda. - Nr 53 (2009), s. 240-249

  1. A la rencontre des Tatares... [wywiad] / rozm. Agata de Latour // Les Echos de Pologne. - Nr 116  (2011), s. 20-21
    * Dot. historii i współczesności Tatarów w polsce.

  1. Afrykański bunt - skutki także w Polsce [wywiad] / rozm. Sylwia Zadworna. -   // Wiadomości Uniwersyteckie UWM. - 2011, nr 3, s. 12
    * Dot. sytuacji w Afryce Płn.

  1. Problem islamskich imigrantów nas nie ominie [wywiad] / rozm. Monika Gębala // Rzeczpospolita. - 2011, nr 49, s. A15

  1. Wędrówka ludów może doprowadzić do rozpadu Unii Europejskiej [wywiad] / rozm. Dariusz Jarosiński // Gazeta Polska. - 2015, nr 37, s. 18-19

  1. Muzułmański proletariat się nie zasymiluje / rozm. Robert Mazurek // Rzeczpospolita. - 2017, nr 231, s. 26-27


OPRACOWANIA
Bibliografie, słowniki, historie literatury
  1. Chazbijewicz Selim [hasło] // W: Kto jest kim w regionie gdańskim / zesp. red.: Piotr Adamowicz, Marek Chorabik, Jarosław Mykowski (kier.), Lech Parell, Jarosław Zalesiński (red. prow.). - Gdańsk : Gdańska Grupa Promocyjna, 1993. - S. 40

  1. Bartelski Lesław M..  Chazbijewicz Selim [hasło słownikowe] // W: Bartelski Lesław M.  Polscy pisarze współcześni 1939-1991. - Wyd. pierwsze w tej edycji. - Warszawa : PWN, 1995. - S. 57

  1. Chazbijewicz Selim [hasło] // W: Kto jest kim w województwie pomorskim / komitet red. Zbigniew Canowiecki [i in.]; oprac. ankiet Marek Klat [i in.]. - Gdańsk : Oficyna Pomorska, 2000. - S. 35
    ISBN 83-86527-90-0

  1. Flisikowska Anna.  Seim Chazbijewicz [inf. w tekście] // W: Flisikowska Anna.  Gdańsk literacki /  . - Gdańsk : Wydaw. Mestwin : Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku, 2011. - S. 102, 114, 115, 117, 118. - (Księga pisarzy gdańskich ; cz. 3)
    ISBN 978-83-89285-62-1. - ISBN 978-83-911035-5-5

  1. Dajnowski Maciej.  Chazbijewicz Selim [hasło słownikowe] // W: Encyklopedia Gdańska / red. nauk. Błażej Śliwiński. - Gdańsk : Fundacja Gdańska, 2012. - S. 164 : fot.
    ISBN 978-83-929932-5-4

  1. Selim Chazbijewicz [hasdło osobowe] // W: Wikiwand. - https://www.wikiwand.com/pl/Selim_Chazbijewicz, 2017 : fot.
    * Zawiera przypisy i bibliografię.

Opracowania ogólne
  1. Lasocki Wiesław Antoni: Tatarska poezja // Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza. - 1981, dod. Tydzień Polski, nr 18, s. 8

  1. Linkner Tadeusz: [szkic] // Głos Wybrzeża. - 1984, nr 11, dod. Delta, nr 11, s. 4
    * Uwagi o twórczości S.Ch. na podst. trzech książek: "Wejście w baśń", "Czarodziejski róg chłopca", "Sen od jabłek ciężki".

  1. Zwierzchowska Teresa: [artykuł] // Wieczór Wybrzeża. - 1988, nr 192, s. 5
    * Podpisane: tez.

  1. Milczarek Sylwester: Życie Tatarskie. - 1990, nr 1, s. 25-28
    * M.in. o twórczośi S.Ch.

  1. Waśkiewicz Andrzej K.: Polska i tatarska : o poezji Selima Chazbijewicza [artykuł] // Socjaldemokrata Gdański. - 1993, nr 7 (grudzień), s. 11

  1. Waśkiewicz Andrzej K.: Odzyskiwanie duchowej ojczyzny : o poezji Selima Chazbijewicza [szkic] // Autograf Post. – 2006, nr 6, s. 18-19
    * Także w:Tożsamość kulturowa : szkice o mniejszościach narodowych na Pomorzu Gdańskim / pod red. Andrzeja Chodubskiego, Andrzeja K. Waśkiewicza. - Gdańsk : Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, 2006. - S. 136-142

  1. Szczepuła Barbara: Opowieść wigilijna : o czym w Boże Narodzenie rozmawiają polski Żyd i polski muzułmanin [reportaż]. - Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2010, nr 299, dod. Rejsy, z dn. 23.12., s. 18-19
    * Reportaż dot. głównie historii Jakuba Szadaja, przew. Niezależnej Gminy Wyznania Mojżeszowego w Gdańsku.

  1. Czerwiński Grzegorz: "Miejsca-archetypy" poezji polsko‑tatarskiej : (przykład Selima Chazbijewicza i Musy Czachorowskiego) [artykuł] //Rocznik Komparatystyczny. - R. 3 (2012), s. 29-49

  1. Czerwiński Grzegorz: Selim Chazbijewicz jako poeta polsko-tatarski [artykuł] // Pamiętnik Literacki. - 2013, z. 2, s. 117-136

  1. Muca Klaudia: Pamięć i język : poezja tatarska w Polsce [artykuł] // Fragile : pismo kulturalne. - 2014, nr 3/4, s. 53-65

  1. Červonnaâ Svetlana. Poeziâ i žurnalistika Selima Hazbieviča [artykuł] // W: Estetyczne aspekty literatury polskich, białoruskich i litewskich Tatarów (od XVI do XXI w.) = Aesthetic aspects of the literature of Polish, Belarusian and Lithuanian Tatars (from the 16th to the 21st century) / ed. by Grzegorz Czerwiński, Artur Konpacki / ed. by Grzegorz Czerwiński, Artur Konopacki. - Białystok : Alter Studio, 2015. - (Colloquia Orientalia Bialostocensia : literatura, historia ; 14. Studia Tatarskie. Seria 4). - ISBN 9788364081248
    * Materiały z konferencji, 13-14 listopada 2014 r., Białystok / Sokółka.
    * Streszczenie w jęz. pol., ang.

  1. . Literackie obrazy miejsc pamięci współczesnych potomków Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego (na materiale twórczości Selima Chazbijewicza i Musy Czachorowskiego) // W: Miejsca wspólnej pamięci Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego / pod red. Artura Konopackiego. - Białystok : Związek Tatarów Rzeczypospolitej Polskiej. Oddział Podlaski, 2016. - S. 165-181. - ISBNM 9788394473310

Pomniejsze materiały biograficzne
  1. O tym warto wiedzieć : Dziś w Trójmieście [nota] // . - 1970, nr 222, s. 4
    * Inf. o prelekcji artysty fotografika J.M. Murmana "Spotkanie z Turcją". "Informacji historycznej dokona uczeń Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku Selim Chas[!]bijewicz. Spotkanie zorg. Gdańskie Tow. Fotograficzne w WDK w Gdańsku, 18.09.

  1. Filipowicz Andrzej, Rosiek Stanisław: Kronika, 1975, grudzień [nota] // W: Nowy transport posągów : wiersze młodych poetów gdańskich / wybór Zbigniew Joachimiak, Kazimierz Nowosielski, Stanisław Rosiek ; wstęp Kazimierz Nowosielski ; nota o grafikach Grzegorz Boros ; Kronika Andrzej Filipowicz, Stanisław Rosiek. - Gdańsk : Wydaw. Morskie, 1977. - S. 247
    * Inf. o ukonstytuowaniu się Grupy Poetów i Artystów "Wspólność"; w składzie grupy wymieniony m.in. S.Ch.

  1. Konopacki Maciej: Tatarskie imię polskości [artykuł] // Dziennik Bałtycki. - 1978, nr 246 (28-29.10), s. 3
    * W tekście wzmianka o twórczości S.Ch. i fragment wiersza.

  1. [Nota] // Głos Wybrzeża. - 1983, nr 146, s. 6
    * Inf. o spotkaniu autorskim w Gdańsku, 23.06.1983.

  1. O tym warto wiedzieć [nota] // Dziennik Bałtycki. - 1983, nr 122 (23.06), s. 6
    * Zapowiedź spotkania (23.06) z S.Ch. w kawiarni GTPS w Gdańsku przy ul. Chlebnickiej, w ramach Gdańskiej Oficyny Poetów i Malarzy. S.Ch. zaprezentuje również własne rysunki.

  1. Bukowska Miłosława [oprac.]: Kronika życia kulturalnego Wybrzeża Gdańskiego 1975-1980 : Życie literackie : 1977, 17.06 [nota] // Gdański Rocznik Kulturalny. - Nr 8 (1985), s. 282
    * Inf. o spotkaniu młodych poetów Wybrzeża, m.in. S.Ch., z czytelnikami w klubie "U Wydawcy" w Gdańsku, 17.06.1977.

  1. Kresy dawniej i dziś [nota] // Kontrasty. - 1989, nr 3, s. 45
    * Wyniki ogólnopolskiego konkursu na reportaż "Kresy dawniej i dziś". Nagrodzona m.in. praca S.Ch.
    * Także w: Kontrasty. - 1989, nr 4, s. 6-10 [nagrodzone teksty] ; Kurier Podlaski. - 1989, nr 15, s. 1-2 [wyniki].

  1. Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki [nota] // Gazeta Uniwersytecka [Gdańsk]. - 1994, nr 2, s. 3
    * Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (1993), m.in. Selim Chzabijewicz.

  1. Jęsiak Anna: Rozsuwanie zasłony : dialog dwóch religii, spotkanie dwóch Ksiąg [artykuł] // Dziennik Bałtycki. - 1994, nr 269 (19-20.11), s. 3
    * O spotkaniu "ksiąg i ludzi" "Biblia - Koran", 17.11 na UG. Gospodarze: S.Ch. i ks. Krzysztof Niedałtowski.

  1. Kościelecka Anna: Selim Chazbijewicz [artykuł - nota]. - Cykl: Twórca przy warsztacie. - Fot. // Dziennik Bałtycki. - 1995, nr 127, s. 7
    * O ostatnio zrealizowanych oraz przygotowywanych i planowanych publikacjach.

  1. Szyłak Aneta: Kronika życia kulturalnego Wybrzeża Gdańskiego 1994-1995 : Literatura i Książka : 1994 : 24 luty [nota] // Gdański Rocznik Kulturalny. - Nr 17(1997), s. 214
    * Inf. o nagrodzie literackiej GTPS za twórczość poetycką dla S.Ch.

  1. (rk): Tatarzy polscy w XXI wieku : rocznik Pamięć i Trwanie [nota] // Magazyn Solidarność. - 2001, nr 3, s. 13
    * M.in. wzmianka - Podczas I Zjazdu Związku Tatarów Polskich w Sokółce w 1998 r. wybrano S.Ch. na stanowisko Prezesa Rady Centralnej Związku Tatarów Polskich.

  1. Autorzy numeru [nota] // Migotania, Przejaśnienia. - 2005, nr 1, s. 7
    * Nota biograficzna.

  1. Włodkowski Tomasz: Jak tu nie kochać władzy [felieton] // Zbliżenia. - 2016, nr 6, s. 4
    * Autor przytacza z ironicznym komentarzem fragment wiersza S.Ch., zamieszczony przez poete na facebooku, pt. "Oda do Jarosława Kaczyńskiego".

  1. Zapis przebiegu posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych 17.05.2017 https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SZA-65
    * Porządek obrad przewidywał zaopiniowanie kandydatów na ambasadorów RP m.in. S.Ch w Kazachstanie. Stenogram zawiera m.in. prezentację sylwetki S.Ch. przez Renatę Szczęch, autoprezentację, pytania i odp. kandydata.

  1. Nowakowski Maciej: Profesor UWM na ambasadora : Za "Odę do Kaczyńskiego"? // Wyborcza.pl, 2017,7.05 https://olsztyn.wyborcza.pl/olsztyn/7,48726,21782740,chazbijewicz-ambasadorem-nagroda-za-ode-do-kaczynskiego.html
    * Min. o "Odzie do Jarosława Kaczyńskiego".

  1. Borzestowski Waldemar: Wpisany w gdański meczet [artykuł] // 30 Dni. - 2018, nr 1-2, s. 10-17
    * Wzmianki o S.Ch. Także fot. S.Ch. w oliwskim meczecie.

Opracowania poszczególnych utworów
  1. Awdet czyli powrót [2001]
    Suchanek Lucjan: [Recenzja] [recenzja] // Slavia Orientalis. - 2003, nr 1, s. 136-140

  1. Rocznik Tatarów Polskich
    Chodubski Andrzej: [Recenzja] [recenzja] // W: Meandry cywilizacyjne, kwestie narodowościowe i polonijne. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 1997. - S. 205-207

  1. Rocznik Tatarów Polskich T. 3 (1995)
    Koseski Adam: [Recenzja] [recenzja] // Dzieje Najnowsze. - R. 29 (1997), nr 4, s. 182-185

  1. Rocznik Tatarów Polskich, ser. 2, T. 1 (15)
    Czerwiński Grzegorz: Powrót czasopism tatarskich czyli kolejna odsłona Życia Tatarskiego i seria druga Rocznika Tatarów Polskich [recenzja] // Bibliotekarz Podlaski. - R. 16 (2015), nr 1, s. 167-172

  1. Rubai jjat albo Czterowiersze
    Zaniewska Teresa: Recenzja książki Selima Chazbijewicza "Rubai jjat albo Czterowiersze" [recenzja] // Test : pismo naukowe Wydziału Pedagogiki i Psychologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku. - 1997, nr 4, s. 185-187

  1. Rubai jjat albo czterowiersze [1997]
    Dziekan Marek M.: [Recenzja] [recenzja] // Przegląd Orientalistyczny. - 1998, nr 3/4, s. 260-262

  1. Rubai jjat albo czterowiersze [1998]
    Dziekan Marek M.: [Recenzja] [recenzja] // Przegląd Orientalistyczny. - 1998, nr 3/4, s. 260-262

  1. Sen od jabłek ciężki
    Sowińska Beata: Do czego prowadzi bezsenność? [recenzja] // Życie Warszawy. - 1981, nr 269, s. 7

  1. Tatarstan : kształtowanie się nowoczesnego narodu i państwa [2016]
    Chodubski Andrzej: [Recenzja] [recenzja] // Studia Orientalne. - 2017, nr 1, s. 244-249

  1. Tatarzy krymscy : Tatarzy polsko-litewscy [2014]
    Skrzypek Andrzej: Rzecz o Tatarach bliższych i dalszych [recenzja] // Nowa Polityka Wschodnia. - 2016, nr 1, s. 183-186

  1. Tatarzy krymscy : walka o naród i wolną ojczyznę
    Grygajtis Krzysztof: [Recenzja] [recenzja] // Nowe Sprawy Polityczne. - 2002, nr 5/6, s. 77-79

  1. Tatarzy krymscy : walka o naród i wolną ojczyznę [2001]
    Koralewski Jakub: [Recenzja] [recenzja] // Sprawy Wschodnie. - 2003, z. 1, s. 148-151

  1. Tatarzy krymscy :Tatarzy polsko-litewscy [2014]
    Dziekan Marek M.: [Recenzja] [recenzja] // Przegląd Orientalistyczny. - 2015, nr 1/2, s. 135-137

  1. Tatarzy muzułmanie w Polsce /Leon Bohdanowicz, Selim Chazbijewicz, Jan Tyszkiewicz
    Waśkiewicz Andrzej K.: Tatarzy w Polsce [recenzja] // Głos Wybrzeża. - 1997, nr 217 (23.09), s. 7
    * Podpisano: xyz.

  1. Wejście w baśń
    Biela Emil: [recenzja] // Gazeta Współczesna - 1978, nr 292, s. 8

  1. Wejście w baśń
    Oleksik Klemens: [recenzja] // Słowo Powszechne. - 1978, dod. Słowo na Warmii i Mazurach, nr 38, s. 1
    * Podpisane: K.O.

  1. Wejście w baśń
    Panas Henryk: Tydzień poetycki [feleton]. - Rubryka: Sprawy (nie)bieżące // Gazeta Olsztyńska. - 1978, nr 172, s. 6
    * W felietonie autor omawia kilka tomików poetyckicj, m.in. S.Ch.

  1. Wejście w baśń
    Riss Barbara: Od biografii do liryki [recenzja] // Nowy Wyraz. - 1978, nr 11, s. 125-127
    * Omówienie trzech debiutanckich tomików wydanych przez "Pojezierze", m.in. S. Ch.

  1. Wejście w baśń
    Skutnik Tadeusz: [recenzja] // Fakty. - 1978, nr 48, s. 7

  1. Wejście w baśń
    Wirpsza Aleksander: [recenzja] // Zwrot. (Czeski Cieszyn). - 1978, nr 348, s. 43-44
    * Podpisane: Spestacor.

  1. Wejście w baśń
    Złakowski Zenon: [recenzja] // Warmia i Mazury. - 1978, nr 9, s. 28

  1. Wejście w baśń
    Złotorzycki Tadeusz: Bez rewelacji [recenzja] // Nowe Książki. - 1978, nr 18, s. 63-64
    Omówienie trzech tomików z serii "Debiuty Pojezierza" - S.Ch. "Wejście w baśń", A. Borowicz "Monolog przed północą" i P. Müldner-Nieckowskiego "Ludzki wynalazek".

  1. Wejście w baśń
    Mrozowska Aldona: Ich czas [szkic] // Bibliotekarz Gdański i Elbląski. - 1980, z. 1/2, s. 5-17
    * Artykuł przeglądowy dot. twórczości 13 młodych poetów Wybrzeża, niedawno debiutujących tomikami poetyckimi. Autorka syntetycznie przedstawia "diagnozę egzystencji" poszczególnych poetów, poświęcając każdemu twórcy kilkanascie zdań. O tomiku S.Ch. - na s. 12-13.

  1. Wejście w baśń
    Szymańska Adriana: [recenzja] // Tygodnik Kulturalny. - 1980, nr 41, s. 11


UTWORY POŒWIĘCONE PISARZOWI
  1. Kamrowski Jerzy Henryk (Hejnał): Wtajemniczenie X (Selimowi kiedy jeszcze był Micińskim) [wiersz] // W: Kamrowski Jerzy Henryk (Hejnał). Droga skrzypcowa [wiersze]. - Warszawa : AViA, 1988. - S. 22

  1. Jakubauskas Adas: Selimowi Chazbijewiczowi [wiersz] / tł. Selim Chazbijewicz // Rocznik Tatarów Polskich. - T.1 (1993), s. 83

Informacje inne
O twórczości Selima Chazbijewicza

● "Za najwybitniejszego współczesnego pisarza polsko-tatarskiego – obok Musy Czachorowskiego – można bez wątpienia uznać Selima Chazbijewicza".
[Grzegorz Czerwiński. Selim Chazbijewicz jako poeta polsko-tatarski // Pamiętnik Literacki. - 2013, z. 2, s. 118]

● "Podstawą konstrukcji świata poetyckiego Selima Chazbijewicza jest przeżycie swej genealogii narodowej połączone z egzystencjalnym poszukiwaniem określenia własnego ja".
[Barbara Riss: Od biografii do liryki // Nowy Wyraz. - 1978, nr 11, s. 127]

● "Jego poezja jak i proza nawiązują do kresowego nurtu w polskiej literaturze powojennej, reprezentowanej przez Czesława Miłosza, Tadeusza Konwickiego, Zbigniewa Żakiewicza. (...) Ważną rolę w poszukiwaniach własnej literackiej tradycji odegrał u autora symbolizm i poezja modernistyczna, przede wszystkim Tadeusz Miciński, za kontynuatora którego Chazbijewicz w pewnym sensie się uważa, wgłębiając się w dzieła mistyków Islamu i Wschodu".
[Ali Miśkiewicz // W: Selim Chazbijewicz. Mistyka tatarskich Kresów. Białystok, 1990. - S. [2]]

● Drugi tom wierszy Chazbijewicza, czyli »Czarodziejski róg chłopca«, stanowi kontynuację dokonań twórczych znanych z »Wejścia w baśń«. Oba tomiki wypełnia poetyckie zmaganie się ze swoją tożsamością. Autor penetruje pokłady podświadomości, ponawiając co chwila pytanie: »kim jestem?« Taka postawa artystyczna, w której zwraca się poeta ku własnej indywidualności, zgadza się z postulatami Grupy Sytuacyjnej Poetów i Artystów »Wspólność«. Jej członkiem był w tamtym czasie Chazbijewicz. Założeniem tej gdańskiej grupy stała się szeroko rozumiana prywatność, obrona »bezpieczeństwa i niezależności Człowieka Pojedynczego«, osobiste postrzeganie i przeżywanie rzeczywistości. Poezja Chazbijewicza, będąca wyrazem poszukiwania źródeł etnicznej tożsamości, wpisywała się idealnie w propozycje ideowe grupy. Wszakże zainteresowanie »nieświadomym« i poszukiwanie istoty własnego »ja« nie wynika z programu wspomnianej grupy poetyckiej (która miała charakter sytuacyjno-przyjacielski, a nie programowy). Ujawnia się tutaj fascynacja Chazbijewicza poezją młodopolską. W aspekcie obrazowania poetyckiego pozostaje on wierny mistrzom młodopolskim, przede wszystkim – Tadeuszowi Micińskiemu (sam siebie określa jako kontynuatora estetyki twórczej autora »Nietoty«). U Chazbijewicza, tak samo jak u Micińskiego, akcja wierszy rozgrywa się najczęściej w świecie »jaźni«, a elementy dookolnej rzeczywistości stają się symbolami rzeczywistości psychicznej. Jednak, o ile nieświadomość u Micińskiego wyraża ciemną stronę osobowości, pierwiastki lucyferyczne w człowieku, o tyle w twórczości Chazbijewicza jest ona jedynie sferą tego, co nieświadome, co nie może ujawnić się w świadomości, a co stanowi istotę procesu indywidualizacji i poszukiwania Pełni. Prawdopodobnie to również Miciński, tłumacz rszy Rumiego i miłośnik filozofii Wschodu, był dla autora »Hymnu do Sofii« literackim łącznikiem między »poezją Wschodu i Zachodu«, chociaż znowu należy się w tym miejscu doprecyzowanie. U podstaw zaciekawienia Orientem znajdują się u Micińskiego w dużej mierze rozczarowanie kulturą europejską oraz pragnienie urzeczywistnienia młodopolskiej syntezy stylów i estetyk. Chazbijewicza zainteresowanie kulturą Wschodu i Zachodu układa się w logiczny ciąg znaczeniowy, skonstruowany wokół etniczności tatarskiej (kultura polskich Tatarów, sama w sobie, stanowi syntezę Wschodu i Zachodu).
Innym elementem łączącym współczesnego poetę z twórcami Młodej Polski jest motyw snu oraz młodopolskie słowa-klucze, których katalog u Chazbijewicza zdaje się nie mieć końca: »sen«, »lot«, »cisza«, »nieskończoność«, „baśń«,»mit«, »głębia«, »lustro«, »dziecko«, »przestrzeń«, »czas«, »jaźń« itd. Co jednak jest najważniejsze dla dzieł autora »Hymnu do Sofii« w jego powiązaniach z Młodą Polską: owe »modernistyczne« fascynacje prowadzą poetę wprost ku koncepcjom Carla G. Junga i, z innej strony, ku egzystencjalizmowi (ciągle powracające relacje »się«–»świat«, »bycie«–»byt«). Poza tym okazuje się, że nie tak znowuż daleko od studiów filozoficznych Junga do filozofii mistyków Wschodu. Zestawmy dla przykładu suficką koncepcję wahdat ul-wudżud (z arab. – jedność rzeczywistości) z Jungowską całościową wizją świata, człowieka i Boga, w której Jaźń, symbol jedności i całości (pełni), można identyfikować z obrazem Boga. Wahdat ul-wudżud to doktryna, upowszechniona głównie przez myśliciela sufickiego Ibn al-Arabiego, która mówi, że istnieje tylko jeden byt, którym jest Prawda Ostateczna, tożsama z Bogiem. (...)Poeta, jako jednostka i jako twórca, »zlewa się« z otaczającym go światem. W owym obrazie (chociaż tego typu przykładów jest u Chazbijewicza wiele) dają się zaobserwować inspiracje Jungowską koncepcją rozwoju osobowości, w której ostatecznym celem miałby być powrót do pierwotnej Pełni (u Junga: relacje »ego«–»Jaźń«, »część«–»całość«). Jest to również zgodne z logiką muzułmańskiego Wschodu – jednostka nie istnieje poza całością, poezja nie może istnieć poza poetą, wszechświat nie mógłby zaistnieć poza »Istotą, która jest« (holistyczne pojmowanie świata to również typowa cecha sufizmu, gdzie »mistyczne zjednoczenie« łączy wszystkich i wszystko, a poezja stanowi jedną z form doświadczenia mistycznego).(...)
Warto również dodać, iż oprócz tradycji modernistycznej ważną inspiracją twórczą dla Chazbijewicza była tradycja romantyzmu europejskiego. Zainteresowanie poety romantyzmem zaznacza się nie tylko poprzez nawiązanie do zbioru niemieckiej poezji ludowej pt. »Des Knaben Wunderhorn« (niem. »Czarodziejski róg chłopca«), wydanego w okresie romantyzmu przez przedstawicieli szkoły heidelberskiej, C. Brentana i C. J. F. L. A. von Arnima (później wykorzystanych m.in. przez G. Mahlera), ale też łączy się z koncepcją »poezji integralnej” tatarskiego poety, która bierze się z kolei m.in. z lektury Novalisa i przeżywania okultystycznej sfery poezji J. W. Goethego. Dla poezji archetypicznej, za jaką bez wątpienia można uznać lirykę Chazbijewicza, istotną rolę odgrywa próba rekonstrukcji »archetypicznej pamięci« na użytek aktu twórczego. Odwołania autora do romantyzmu można więc potraktować w tym kontekście jako kolejny dowód na to, iż jego liryka jest integralną »poezją Wschodu i Zachodu«, literaturą szukającą wspólnych aspektów wyobraźni azjatyckiej, muzułmańskiej
i europejskiej.(...)
Zarówno w dwóch debiutanckich tomikach wierszy, jak i w »Śnie od jabłek ciężkim« udało się wypracować Chazbijewiczowi zespół zagadnień problemowych i środków estetycznych, które stanowią podstawę całej jego późniejszej twórczości. Fascynacja Młodą Polską, w tym przede wszystkim dziełami Micińskiego, i zainteresowanie poezją islamskich sufich oraz, leżącą na skrzyżowaniu sufizmu i współczesnej psychoanalizy, koncepcją Jaźni odkrywają przed autorem »Wejścia w baśń« nowe perspektywy twórczości literackiej. Te zainteresowania i fascynacje filozoficzno-literackie, wzbogacone o wiedzę z zakresu kultury i historii tatarskiej czy – szerzej – turkijskiej, określają estetyczny i ideowy charakter dojrzałej poezji Chazbijewicza. (...)
Wiersze »szamańskie« Chazbijewicza ukazują wizję islamu właściwego ludom stepowym. Dziedzictwo cywilizacji Wielkiego Stepu splata się w ten sposób w jego poezji z dziedzictwem islamu. (...)
Inne ważne zagadnienie w twórczości Chazbijewicza stanowi idea panturkijska (panturkizm, lub raczej panturanizm, który rozumiany jest szerzej niż panturkizm – jako połączenie tradycji tureckiej, mongolsko-koczowniczej i muzułmańskiej). W wierszu Wielki Turan, w którym o Kruszynianach, małej wsi tatarskiej na Podlasiu, mówi się: »drobna cząstka Wiecznego Turanu«, mamy do czynienia z próbą kreacji mitycznej krainy wszystkich narodów turkijskich. Oczywiście, Chazbijewicz w swojej liryce odwołuje się głównie do mitu o Turanie. (...) Ta jedność tradycji Azji Centralnej i Bliskiego Wschodu okazuje się dla poezji Chazbijewicza znacznie bardziej charakterystyczna niż polityczna wersja panturkizmu. Wielki Turan jest w omawianej twórczości konstruktem symbolicznym, nie politycznym, stanowi próbę określenia miejsca tożsamości etnicznej dzisiejszych Tatarów polskich na kulturowej mapie Eurazji. Wielki Turan to, z jednej strony, historyczne centra kultury turkijsko-muzułmańskiej (Krym, Buchara, Kazań, Stambuł, Astrachań), z drugiej – Wilno, a przede wszystkim Bohoniki i Kruszyniany, mała cząstka wielkiej wspólnoty turkijskiego i muzułmańskiego Wschodu we współczesnej Polsce. Z tego punktu widzenia Tatarzy polscy są nie tylko zasymilowaną mniejszością etniczną żyjącą pośród Polaków, lecz również spadkobiercami wielkiego dziedzictwa kulturowego,
symbolicznie zamieszkującymi swoją pierwotną ojczyznę – mityczny Turan. Tatarska tożsamość narodowa staje się z takiej perspektywy tożsamością kulturową
większej wspólnoty. (...)
Przesunięcie polskich granic miało bezsprzecznie tragiczny wymiar dla Polaków ze wschodnich województw II Rzeczpospolitej. Z perspektywy kultury polskiej, postrzeganej całościowo, było to bez wątpienia »trzęsienie ziemi«, ale kataklizm ten nie unicestwił »centrum« polskiej tożsamości. Dla tożsamości tatarskiej był to cios o wiele silniejszy, gdyż ich ojczyzną były dawne tereny Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wileńszczyzna więc – z punktu widzenia Tatarów – to nie „kresy«, ale »centrum«. Warto zauważyć, iż w Dwudziestoleciu międzywojennym Tatarzy polscy mieli w pewnym sensie dwie stolice – Warszawę i Wilno. Po roku 1945 polskie »kresy” (a tatarskie »centrum«) zostały odcięte od Polski całkowicie. Co ciekawe jednak, w tekstach tatarskich
(nie tylko u Chazbijewicza) nie znajdziemy tak wielu utworów kreślących »tamten« pejzaż kresowy, jak to dzieje się w literaturze Polaków. Oczywiście, ku tamtym przestrzeniom wędrują w swej poezji również i Tatarzy, ale w literaturze polsko-tatarskiej pejzaż kresowy redukowany jest często do nazw miejsc symboli (oprócz Wilna pojawiają się np. Dowbuciszki, Łowczyce, Niemież, Łostaje, lecz tylko hasłowo, jako miejsca funkcjonowania tatarskich meczetów, o których
czytamy w Wierszu stepowym prozą). Z drugiej strony, obrazy Wileńszczyzny zostają dopełnione pejzażem stepowym, azjatyckim, a więc pejzażem archetypicznym dla kultury tatarskiej i jednocześnie pejzażem obcym dla literatury polskiej. Z doświadczenia utraty dawnej ojczyzny rodzi się w świadomości Tatarów polskich potrzeba wykreowania nowej duchowej ojczyzny, którą Chazbijewicz nazywa w swej poezji Turanem. Widzimy zatem, że poezja autora »Hymnu do Sofii« ma znacznie szersze implikacje antropologiczne, które dotyczą problematyki tożsamościowej.
Ważnym elementem mitu o Turanie jest w liryce Chazbijewicza tradycja cywilizacji Wielkiego Stepu, postrzegana przez poetę jako praźródło cywilizacji
turkijskiej (Złota Orda, z której wywodzą się Tatarzy, powstała, jak wiadomo, w wyniku oddzielenia się od państwa mongolskiego). W procesie podróży kuarchetypicznej Pełni, w rytuale szamańskim, bohater poezji Chazbijewicza nie tylko dociera do istoty własnego »ja« (jednostkowego i etnicznego), lecz również staje twarzą w twarz ze swoim »Ojcem duchowym i przodkiem [...]«, jak czytamy
w wierszu Dżyngis Chan:
Ojcze mój duchowy i przodku – Dżyngis Chanie
będący oczekiwaną mistyką Azji
Wodzu Duchowy idei Wielkiego Turanu
[. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ]
oto ja Twój potomek w środku Europy
Wielki Chanie podniesiony na wojłoku przez
Azję przyszłości świata
[. . . . . . . . . . . . ]
Wielki Chanie mojej mistyki polityki i poezji
O Ty Ukryty wodzu azjatyckich dusz
[. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ]
[...] kołpak białych chanów na mą głowę
wdziejesz
i będziesz we mnie
zawsze – – –
Słowa te (co istotne, zapisane po polsku!) są przeciwieństwem obrazów Dżyngis-chana i Azji znanych z książek Stanisława Ignacego Witkiewicza (»Nienasyce-
nie«), Wacława Niezabitowskiego (»Huragan od Wschodu«), Antoniego Ferdynanda Ossendowskiego (»Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów«) 51, a po drugiej wojnie światowej – Włodzimierza Odojewskiego(»Zabezpieczanie śladów«). Polscy czytelnicy przyzwyczajeni są do zupełnie innych przekazów o wodzu mongolskim. Chazbijewicz nie jest jednak obcym Tatarem; jest Polakiem i Tatarem równocześnie.
»Zlały się« w nim dwie kultury, dwa narody, dwa kręgi cywilizacyjne. Dziedzictwo mongolsko-tatarskie, które powszechnie kojarzy się z jarzmem tatarskim w Rosji oraz z najazdem i spustoszeniem Europy Środkowo-Wschodniej, za sprawą poezji Chazbijewicza staje się jednym z aspektów kultury polskiej czy – szerzej – europejskiej. Chazbijewicz sięga po archetyp, który w cywilizacji europejskiej wzbudza zwykle lęk (najgłębszy archetyp Cienia). To, co kultura polska i europejska starają się odrzucić, od czego starają się odgrodzić i odciąć, poeta w swej twórczości przyjmuje, niejako rytualnie, w siebie: krew wodza Mongołów płynie w jego żyłach. Polak-Tatar, zadomowiony duchowo w obu kulturach, zmusza czytelników do przewartościowań stereotypów Azji/Mongolii/islamu (przy czym nie mamy tu do czynienia z postkolonialną próbą zdemaskowania »orientalizmu« ani z postkolonialnym rewizjonizmem). Ponadto Chazbijewicz projektuje koncepcję integralnej syntezy Wschodu i Zachodu«. Przed laty pisał poeta:
»W mojej świadomości następuje wzajemne dopełnianie się duchowych wątków, a kultura polska, europejska i kultura Wschodu, mam nadzieję, przejdą w nową, trzecią jakość – integralnej syntezy Wschodu i Zachodu. Nie wiem, czy mi się to uda. Przypadki Kafki czy Schulza mówią, że jest możliwa synteza, że kultury są przenikalne, wbrew tezie Spenglera. Czy jest to możliwe – stworzenie literatury tatarskiej-europejskiej?"
[Grzegorz Czerwiński : Selim Chazbijewicz jako poeta polsko-tatarski [artykuł] // Pamiętnik Literacki. - 2013, z. 2, s. 117-136

Sen od jabłek ciężki
● "W tomiku tym zostaje przedstawiona oniryczna, baśniowa historia o początku i końcu, o doświadczaniu materii, ale i o nieskończoności, transcendencji. To równocześnie poemat inicjacyjny, opowieść dotycząca problematyki podświadomości i zapis czy też projekcja marzeń sennych. Krótko mówiąc, »Sen od jabłek ciężki« jest poetyckim traktatem filozoficznym o podświadomym poszukiwaniu kontaktu z archetypem Jaźni, owej Jungowskiej Jedni z wszechświatem i z Bogiem. (...)
Zarówno w dwóch debiutanckich tomikach wierszy, jak i w »Śnie od jabłek ciężkim« udało się wypracować Chazbijewiczowi zespół zagadnień problemowych i środków estetycznych, które stanowią podstawę całej jego późniejszej twórczości. Fascynacja Młodą Polską, w tym przede wszystkim dziełami Micińskiego, i zainteresowanie poezją islamskich sufich oraz, leżącą na skrzyżowaniu sufizmu i współczesnej psychoanalizy, koncepcją Jaźni odkrywają przed autorem »Wejścia w baśń« nowe perspektywy twórczości literackiej. Te zainteresowania i fascynacje filozoficzno-literackie, wzbogacone o wiedzę z zakresu kultury i historii tatarskiej czy – szerzej – turkijskiej, określają estetyczny i ideowy charakter dojrzałej poezji Chazbijewicza".
[Grzegorz Czerwiński. Selim Chazbijewicz jako poeta polsko-tatarski // Pamiętnik Literacki. - 2013, z. 2]

Do góry | Powrót do wyboru pisarza